|
|
DWÓR W CZERNEJ, WIDOK OD POŁUDNIA
|
|
N
ajstarsze wzmianki o wsi Schyrnino, współcześnie Czerna, pochodzą z XIV wieku, z którego zachowało się kilka przekazów o tej przynależnej do księstwa głogowskiego niewielkiej miejscowości. Pierwszym znanym z nazwiska właścicielem wsi był Melchior von Glaubitz wymieniony w pismach z 1485 roku i uznawany współcześnie za prekursora gałęzi rodowej zamieszkującej tutaj przez wiele pokoleń. Wnuk Melchiora Wolfgang von Glaubitz rozpoczął w drugiej połowie XVI stulecia budowę renesansowego dworu o charakterze obronnym, o czym świadczy zachowany do dziś zaklęty w kamiennym portalu zamkowym tekst o treści: W 1558 w poniedziałek po Zielonych Świątkach Wolf. Glaubitz rozpoczął budowę. Autorem projektu budowli był prawdopodobnie pochodzący z Lwówka Śląskiego architekt Jan Lindera, przy czym fundator nie wznosił jej dla siebie, inwestycja bowiem miała stanowić prezent - być może ślubny - dla najstarszego syna Christiana.
|
|
DWÓR NA RYCINIE F.B. WERNHERA, TOPOGRAPHIA SILESIAE 1744-68
|
|
P
rzypuszczalnie w XVII wieku wieś przeszła w ręce rodu von Rechenberg, a następnie von Stosch z Czernicy, którzy około 1725 roku przebudowali pozostające dotąd bez większych ingerencji założenie dostawiając do istniejącej bryły dwukondygnacyjne skrzydło wschodnie. W XIX stuleciu, po kilku wcześniejszych transakcjach kupna i sprzedaży, majątek stał się własnością baronów Budenbrock, by z ich inicjatywy dwukrotnie na przestrzeni trzech dekad być poddanym pewnym przekształceniom, nie zakłócającym jednak dotychczasowego charakteru budowli. Po Budenbrockach właścicielami dworu została rodzina von Frische, pozostając tutaj aż do wejścia wojsk radzieckich w 1945 roku. Po upaństwowieniu majątku dwór został w latach 60. wyremontowany i zaadaptowany na ośrodek wczasowy Stoczni Gdańskiej. Później przejęło go Muzeum Hutnictwa i Odlewnictwa Metali Kolorowych, a po roku 1983 - Gmina Żukowice, która w 1999 sprzedała obiekt prywatnemu inwestorowi.
|
|
LITOGRAFIA FERDINANDA PAZELTA Z LAT 60. XIX WIEKU
|
ELEWACJA ZACHODNIA BUDOWLI NA FOTOGRAFII Z LAT 20. XX WIEKU
|
|
R
enesansowy dwór wzniesiony został z cegły uzupełnionej kamieniem, na planie prostokąta o wymiarach około 30x20 metrów. Jest to budynek trzykondygnacyjny z dachem dwuspadowym, wyposażony we wsparte na potężnych słupach sklepione piwnice i wzbogacony o dostawioną do elewacji smukłą wieżyczkę, pełniącą funkcję klatki schodowej. Wejście główne umieszczone zostało po środku elewacji zachodniej ozdobionej wykonanym z piaskowca
portalem, wokół którego umieszczono osiem tarcz herbowych: cztery należące do przodków matki Christopha von Glaubitza i jego ojca oraz cztery herby jego żony. Portal ten prowadzi bezpośrednio do sieni, a następnie do pomieszczeń sklepionych gotycko według różnych XVI-wiecznych technik: od prostych rozwiązań krzyżowych po sklepienia rozetowe i kryształowe, z których budowniczy słynął na całym Śląsku. Pomimo upływu czasu i wielu przekształceń własnościowych dwór przez cały ten okres zachował charakter renesansowy.
|
|
CZĘŚĆ WSCHODNIA Z DOSTAWIONYM W XVIII WIEKU SKRZYDŁEM MIESZKALNYM
|
|
Z
nakomicie utrzymany obiekt znajduje się obecnie w rękach prywatnych oferując noclegi w przystępnych jak na charakter tego miejsca cenach. Ze względu na położenie w strefie chronionego krajobrazu w bezpośrednim sąsiedztwie naturalnego koryta rzeki Odry miejsce to może przyciągać osoby ceniące sobie spokój, szczególnie zaś miłośników naturalnych rozlewisk, ptactwa wodnego i zabytkowych drzewostanów. Powszechnie występujące tu wielowiekowe nasadzenia miały przed laty swoje potwierdzenie w niemieckiej nazwie wsi Alteichen, którą można tłumaczyć właśnie jako Stare Dęby. Szczególnie warta uwagi jest licząca 1,5 km długości pomnikowa aleja składająca się z ponad 240 okazów dębu szypułkowego, z których obwód pnia największych przekracza 6 metrów. Integralną częścią założenia jest przyzamkowy park krajobrazowy z promenadą spacerową, bogatym drzewostanem i rozmaitością kolorowych kwiatów. Pomimo komercyjnego charakteru obiektu istnieje możliwość jego zwiedzania po wcześniejszej rezerwacji terminu.
|
ELEWACJA ZACHODNIA Z PORTALEM WEJŚCIOWYM I WIEŻĄ
|
|
D
wór stoi we wschodniej części wsi Czerna, około 300 metrów na północ od drogi 292 prowadzącej z Głogowa do Bytomia Odrzańskiego. Jadąc od strony Głogowa, po minięciu miejscowości Brzeg Głogowski i pokonaniu kolejnych 500 metrów należy skręcić w prawo w kierunku wyróżniającego się na tle monotonnych pól uprawnych rozległego parku. Analogicznie taki sam manewr, lecz w kierunku odwrotnym powinno się wykonać podążąjąc od strony Bytomia Odrzańskiego i minięciu wsi Dobrzejowice.
|
POMNNIKOWA ALEJA PLATANÓW W POBLIŻU DWORU
|
|
W pobliżu:
Głogów - zamek książąt głogowskich z XIII/XVIII w., 16 km
Otyń - ruina zamku gotyckiego, przebudowanego na klasztor, 26 km
Borów Polski - ruina zamku rycerskiego z XIV w., 20 km
Kożuchów - zamek książąt głogowsko-żagańskich, 24 km
Jakubów - ruina dworu szlacheckiego z XVI w., 21 km
Siedlisko - ruina bastionowego zamku szlacheckiego z XVI w., 35 km
|
tekst: 2017
fotografie: 2011
© Jacek Bednarek
|
|
