*** BISERICA FORTIFICATA W BELIN - RUMUNIA ***


.
STRONA GŁÓWNA
ZA GRANICĄ
RUMUNIA GALERIA
RUMUNIA MAPA
KONTAKT

BELIN

biserica fortificata

KOŚCIÓŁ UNITARIAŃSKI W BELIN, WIDOK OD POŁUDNIA

DZIEJE KOŚCIOŁA

OPIS KOŚCIOŁA

DOJAZD

P

odczas podróży przez Rumunię pew­ne­go dnia uka­zał nam się na ho­ry­zon­cie ma­je­sta­tycz­ny gmach du­że­go ko­ścio­ła. I choć z bliż­szej per­spe­kty­wy ko­ściół ten oka­zał się znacz­nie mniej­szy, niż są­dzi­li­śmy, a efekt owej wiel­ko­ści po­tę­go­wa­ło je­go usy­tu­owa­nie na wzgó­rzu, to fak­tem po­zo­sta­je, że wła­śnie oto wi­dzi­my naj­więk­szą w ca­łej Ru­mu­nii boż­ni­cę uni­tar­iań­ską.


UNITARIAŃSKI? A KIM W OGÓLE SĄ UNITARIANIE?

To, obok luteranizmu, kal­wi­ni­zmu, an­gli­ka­ni­zmu i ana­bap­ty­zmu, je­den z głów­nych nur­tów re­for­ma­cji. Je­go na­zwa po­cho­dzi od ła­ciń­skich słów unus, czy­li je­den i uni­tas, czy­li jed­ność. Od­rzu­ca on do­gmat o Trój­cy Świę­tej. Mot­to Ko­ścio­ła uni­ta­riań­skie­go brzmi: Egy az Is­ten - Unus est Deus - Bóg jest je­den.

Do kręgu prekursorów unitarianizmu na­le­żał hisz­pań­ski le­karz i te­o­log Mi­gu­el Ser­vet, któ­ry ja­ko kon­ku­ren­cja dla Ja­na Kal­wi­na zo­stał z je­go ini­cja­ty­wy uwię­zio­ny i spa­lo­ny na sto­sie w 1553 (jak wi­dać, pro­te­stan­ci też mie­li swo­ją in­kwi­zy­cję). W sze­rze­niu no­wej wia­ry to­wa­rzy­szy­li mu Gio­van­ni Va­len­ti­no Gen­ti­le (ścię­ty w 1566) i Ja­kub Pa­le­ol­og (ścię­ty w 1583). W Sie­dmio­gro­dzie idee uni­ta­riań­skie gło­sił Fe­renc Dá­vid, za co rów­nież przy­pła­cił ży­ciem w 1579 ro­ku.

Obecnie najliczniejsze spo­łecz­no­ści uni­ta­rian spo­tkać moż­na na Wę­grzech, w Ru­mu­nii, w Ho­lan­dii i w Sta­nach Zjed­no­czo­nych. W po­ło­wie XVI wie­ku pod wpły­wem wło­skie­go le­ka­rza Gior­gio Bian­dra­ty i pod przy­wódz­twem wspom­nia­ne­go Dá­vi­da Fe­ren­ca w Tran­syl­wa­nii po­wstał sil­ny ruch uni­ta­riań­ski, któ­ry do­pro­wa­dził tu­taj do przy­ję­cia wia­ry uni­ta­riań­skiej po raz pierw­szy na świe­cie ja­ko ofi­cjal­nie uzna­nej re­li­gii. Sam Be­lin w prze­szło­ści był na­zy­wa­ny Uni­tar­nym Rzy­mem, gdyż w oko­li­cy miesz­ka­ło naj­wię­cej osób wy­zna­ją­cych tę re­li­gię.


SEKLERZY UNITARIAŃSCY POZUJĄ NA TLE KOŚCIOŁA W BELIN, FOTOGRAFIA Z POCZĄTKU XX WIEKU

H

istoria miejscowości, jak i samego ko­ścio­ła oraz ota­cza­ją­cych go mu­rów obron­nych jest bar­dzo sła­bo roz­po­wszech­nio­na, a być mo­że po pro­stu nie zo­sta­ła ni­gdy do­brze po­zna­na. Pierw­sza udo­ku­men­to­wa­na wzmian­ka na te­mat wsi Be­len po­cho­dzi z 1334, gdzie wy­mie­nia się ją ja­ko osa­dę se­kler­ską (Se­kle­rzy to gru­pa etnicz­na za­miesz­ku­ją­ca wschod­nią część Sie­dmio­gro­du, utoż­sa­mia­ją­ca się z Wę­gra­mi). W XV wie­ku na wzgó­rzu po­nad wsią wznie­sio­no go­tyc­ki ko­śció­łek pod we­zwa­niem św. Ka­ta­rzy­ny, któ­ry na po­cząt­ku XVII stu­le­cia oto­czo­no mu­ro­wa­nym na­ry­sem obron­nym. Świą­ty­nie-twier­dze bu­do­wa­no po­wszech­nie na ca­łej Wy­ży­nie Sie­dmio­grodz­kiej od XIV aż do XVII wie­ku, a mia­ło to zwią­zek z czę­sty­mi w tym okre­sie na­jaz­da­mi na jej zie­mie hord mon­gol­skich i wojsk oto­mań­skich. Te nie­wiel­kie wa­row­nie słu­ży­ły lo­kal­nej wspól­no­cie ja­ko miej­sce schro­nie­nia dla sie­bie i naj­cen­niej­sze­go do­byt­ku.



ŚWIĄTYNIĘ OTACZA KAMIENNY MUR OBRONNY Z CZTEREMA BASZTAMI

W

1720 roku gotycki kościół spłonął. Ro­ze­bra­no go jed­nak do­pie­ro pod ko­niec XIX wie­ku, a w je­go miej­scu wznie­sio­no po tro­sze ne­o­bi­zan­tyj­ską, a tro­chę ne­o­ro­mań­ską świą­ty­nię, któ­rej wy­staw­na, ko­pu­ło­wa for­ma w nie­co­dzien­ny spo­sób kon­tra­stu­je z su­ro­wo­ścią ka­mien­nych mu­rów i baszt. W ostat­nich la­tach ele­wa­cje ko­ścio­ła od­świe­żo­no, przez co ten kon­trast wy­da­je się jesz­cze więk­szy.



WIDOK NA FORTYFIKACJE OD WSCHODU


PLAN ŚWIĄTYNI I MURÓW OBRONNYCH


DZIEJE KOŚCIOŁA

OPIS KOŚCIOŁA

DOJAZD

K

ościół otacza silna fortyfikacja z czte­re­ma na­roż­ny­mi basz­ta­mi, za­cho­wa­na sto­sun­ko­wo do­brze i wciąż wy­po­sa­żo­na w otwo­ry strzel­ni­cze i sta­no­wi­ska dla stra­ży. Nie­ste­ty, obiekt ten nie ist­nie­je w prze­strze­ni ja­ko atrak­cja, nie jest pro­mo­wa­ny, ani na­wet do­stęp­ny dla (bar­dzo nie­licz­nych) tu­ry­stów. Moż­na go obej­rzeć tyl­ko za zgo­dą pa­sto­ra (któ­ry miesz­ka tuż obok).



NA DZIEDZIŃCU KOŚCIELNYM USTAWIONO SŁUPKOWE NAGROBKI SEKLERSKIE, CZYLI TZW. KOPIJE LUB KOPIJNIKI
ICH KSZTAŁT I DEKORACJA OKREŚLAJĄ WIEK, PŁEĆ ORAZ STATUS SPOŁECZNY ZMARŁEGO


DZIEJE KOŚCIOŁA

OPIS KOŚCIOŁA

DOJAZD

B

elin położony jest na przedpolu Gór Ba­ra­olt, oko­ło 7 km na wschód od dro­gi kra­jo­wej E60 łą­czą­cej Bra­sov z Cluj-Na­po­ka. Zjazd z dro­gi w miej­sco­wo­ści Ma­ie­rus, 30 km na pół­noc od Bra­sov. Ko­ściół wi­docz­ny jest już z od­da­li.





STARY CMENTARZ ZA KOŚCIOŁEM

źródło:
www.plecatdeacasa.net, www.virtualisszekelyfold.ro




POWRÓT
STRONA GŁÓWNA

tekst: 2022
fotografie: 2022
© Jacek Bednarek