RUINA DWORU OBRONNEGO W BˇKOWEJ GÓRZE

DZIEJE DWORU

OPIS DWORU

STAN OBECNY

P

owstanie mu­ro­wa­ne­go for­ta­li­cjum w B±­ko­wej Gó­rze ko­ło Przed­bo­rza za­wdzię­cza­my Zbi­gnie­wo­wi B±­ko­wi­ her­bu Za­do­ra, sy­no­wi Zbi­gnie­wa B±­ka se­nio­ra, jed­ne­go z naj­bar­dziej za­ufa­nych dwo­rzan Wła­dy­sła­wa Ja­gieł­ły. Bu­dow­la wznie­sio­na zo­sta­ła w po­ło­wie XV wie­ku na ko­rze­niu star­sze­go, drew­nia­ne­go za­ło­że­nia. Po ¶mier­ci Zbi­gnie­wa w roku 1489 ma­j±­tek tra­fił w rę­ce Ja­ro­sła­wa Ła­skie­go­ i An­drze­ja­ oraz Pio­tra z Bni­na­, bi­sku­pa wło­cław­skie­go. Nie wia­do­mo dzi¶ do­kład­nie, jak nowi wła­¶ci­cie­le po­dzie­li­li się spad­kiem — wia­do­mo na­to­miast, że w XVI stu­le­ciu dwór prze­szedł w po­sia­da­nie ro­dzi­ny Ma­ła­chow­ski­ch, któ­rzy go prze­bu­do­wa­li i od­no­wi­li — ¶wiad­cz± o tym frag­men­ty de­ko­ra­cyj­ne­go tyn­ku, a tak­że skrom­ne zdo­bie­nia okien. PóĽ­niej obiekt wie­lo­krot­nie zmie­niał go­spo­da­rzy aż do po­cz±t­ku XVIII wie­ku, gdy zo­stał opusz­czo­ny. Praw­do­po­dob­nie tego przy­czy­n± by­ły zbyt gru­be mury i nie­wiel­kie otwo­ry okien­ne, któ­re ogra­ni­cza­ły do­stęp pro­mie­ni sło­necz­nych do wnę­trza, wsku­tek cze­go pa­no­wał tu­taj zi±b i ci±­gły pół­mrok. W la­tach 20. XX wie­ku wła­¶ci­cie­le B±­ko­wej Gó­ry Po­toc­cy­ sta­ra­li się od­na­leĽć zam­ko­we lo­chy. Sta­ra­nia te nie przy­nio­sły jed­nak żad­nych efek­tów, po­gor­szy­ły na­to­miast stan i tak już zruj­no­wa­ne­go obiek­tu. W la­tach 80. ubie­głe­go stu­le­cia na te­re­nie for­ta­li­cjum prze­pro­wa­dzo­no ba­da­nia ar­che­olo­gicz­ne po­ł±­czo­ne z jego od­gru­zo­wa­niem.

REKONSTRUKCJA DWORU, ¬RÓDŁO: A.R.SYPEK "ZAMKI I WAROWNIE ZIEMI SANDOMIERSKIEJ"

DZIEJE DWORU

OPIS DWORU

STAN OBECNY

M

uro­wa­ny dwór usy­tu­owa­no na cy­plu wznie­sie­nia, na miej­scu drew­nia­ne­go gród­ka, we­wn±trz do­okol­ne­go wa­łu. Zbu­do­wa­ny z pia­skow­ca gmach o wy­mia­rach pod­sta­wy 32x14 me­trów miał dwa ry­za­li­ty, z któ­rych ry­za­lit wschod­ni sta­no­wił wjazd do zam­ku. Bu­dy­nek był co naj­mniej dwu­kon­dy­gna­cyj­ny, być mo­że po­sia­dał trzy kon­dy­gna­cje. Ist­nie­je też przy­pusz­cze­nie, że je­den ze wspo­mnia­nych ry­za­li­tów był wyż­szy i peł­nił fun­kcję wie­ży.

PLAN PRZYZIEMIA DWORU

DZIEJE DWORU

OPIS DWORU

STAN OBECNY

O

bec­nie for­ta­li­cjum to ma­low­ni­cza ru­ina z do­brze za­kon­ser­wo­wa­ny­mi, wzno­sz±­cy­mi się na wy­so­ko¶ć kil­ku me­trów gru­by­mi mu­ra­mi, w wyż­szych par­tiach po re­kon­struk­cji.

"Teren prywatny - zakaz wstępu", choć technicznie dostęp jest możliwy.

RUINA W OSTRYM PORANNYM SŁOŃCU

DOJAZD

B

±­ko­wa Gó­ra po­ło­żo­na jest 7 km na pół­noc od Przed­bo­rza przy dro­dze na ŁódĽ. Ja­d±c przez wie¶ na­le­ży skrę­cić w dro­gę z dro­go­wska­zem Ka­lin­ki 3 i na­stęp­nie pod­je­chać pod gó­rę ok. 500 me­trów. (ma­pa zam­ków)

LITERATURA

1. R. A. Sypek: Zamki i warownie ziemi sandomierskiej, TRIO 2003

W pobliżu:
Majkowice - ruina dworu obronnego z XVI w., 3 km
Przedbórz - pozostało¶ci zamku królewskiego z XIV w., 7 km
Skotniki - dwór obronny, 10 km
Fałków - ruina dworu obronnego z XVII w., 25 km
Sulejów - warowne opactwo pocysterskie z XIII-XVI w., 27 km

tekst: 2014
fotografie: 2003
© Jacek Bednarek