|
|
POZOSTAŁOŚCI ZAMKU W GÓRZE, W TLE WIEŻA GŁOGOWSKA
|
|
O
średniowiecznym zamku w Górze źródła pisane nie mają zbyt wiele do przekazania. Ograniczają się właściwie tylko do kilku suchych faktów, pomijając osobę fundatora warowni i późniejszych jej mieszkańców. Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana była w roku 1155 w bulli papieża Hadriana IV, a jej terminologia związana jest prawdopodobnie z usytuowaniem osady na wzniesieniu terenu. Lokacja miasta miała miejsce w 1288 lub 1289 roku. W 1319 Góra przeszła w ręce ścinawskiej linii Piastów śląskich, by z końcem XIV wieku stać się własnością Piastów cieszyńskich i im to właśnie przypisuje się budowę na przełomie XIV i XV wieku murowanej siedziby. Gmach włączono w obwód obwarowań miejskich, a jego formę oparto na planie regularnego czworoboku z kolistymi basztami w narożnikach. Dalsza historia warowni nie jest dobrze poznana, choć wiadomo, że w 1491 roku właścicielem miasta był Jan Olbracht, późniejszy król Polski. Zamek najprawdopodobniej rozebrany został około 1770 roku. Pozostały po nim budynki pełniące funkcje "służebne", w tym m.in. zachowana do dziś zbrojownia, adaptowana w XIX stuleciu na więzienie (nazwa ta wśród lokalnej społeczności wciąż żyje), co pociągnęło za sobą zmianę podziałów jej wnętrz. W roku 1960 budynek poddano renowacji.
|
|
|
WIDOK MIASTA NA RYCINIE F.B. WERNEHRA Z POŁOWY XVIII WIEKU, ZAMEK OZNACZONY CYFRĄ 6
|
|
MURY MIEJSKIE
Mury obronne są pozostałością średniowiecznych fortyfikacji miejskich. Pierwotnie było to obwarowanie drewniano-ziemne z palisadą. W wieku XV obwarowanie zastąpiono murem ceglano-kamiennym o szerokości 2 łokci i wysokości do 12 łokci. Mury wzmocnione były wieżami strażniczymi (było ich 12 lub 13). Wejście do miasta stanowiły bramy: zachodnia zwana Głogowską, wschodnia nazywana Polską oraz dwie mniejsze: południowa i północna. Po zewnętrznej stronie murów znajdował się dodatkowy wał ziemny i fosa z mostami. Na noc mosty były podnoszone, w dzień przejścia przez nie strzegli mieszczanie zobowiązani do służby wartowniczej i odpowiednio uzbrojeni. Po roku 1770 przystąpiono do częściowej likwidacji umocnień. Fosę zasypano, a wał ziemny zniwelowano. Na ich miejscu utworzono ogrody wydzierżawiane mieszczanom. W 1818 roku rozebrano wieżę przy bramie Polskiej, w 1828 samą bramę, a w roku 1851 - bramę Głogowską. Sukcesywnie rozbierano mury miejskie. W roku 1962 podjęto próby ratowania ocalałych fragmentów i zrekonstruowano brakujące odcinki, prace kontynuowano w latach 90. Dziś mury obronne są doskonałą lekcją historii dla uczniów na temat średniowiecznej Góry. Biegną bowiem nadal w miejscu, gdzie pierwotnie je wzniesiono.
Źródło:
http://www.gora.com.pl/
|
|
|
'ZAMEK' NA FOTOGRAFII Z LAT 30. XX WIEKU
|
|
D
o czasów współczesnych zachowała się uznawana za relikt zamkowy baszta, zwana więzieniem. Jest to budynek dwukondygnacyjny, pochodzący w swej dolnej części z przełomu XIV/XV stulecia, zaś w części górnej z wieku XVI, przy czym schodkowe szczyty i współczesny podział wnętrz to efekt przebudowy z ostatniej dekady XIX wieku. Budynek jest opuszczony i niedostępny - można go obejrzeć jedynie z zewnątrz. Obok reliktów zamku przetrwała też część miejskich murów obronnych, długich, choć niepozornych.
|
WIDOK Z ULICY NARUTOWICZA I Z BEZIMIENNEJ ULICZKI POPROWADZONEJ WZDŁUŻ MURÓW MIEJSKICH
FOTOGRAFIA WYŻEJ: NA PIERWSZYM PLANIE ZABYTKOWA STUDNIA Z PRZEŁOMU XIV I XV WIEKU
|
|
G
óra położona jest około 20 km na południe od Leszna, na skrzyżowaniu dróg Leszno-Lubin oraz Głogów-Rawicz. Do miasta można dostać się komunikacją autobusową (częste kursy z Leszna) - dojście z dworca PKS do zamku zajmuje 15 minut. Jadąc samochodem z centrum należy się kierować drogą krajową 323 na Luboszyce. Baszta stoi przy ul. Staromiejskiej, w bezpośrednim sąsiedztwie marketu Netto, nieopodal widocznej z oddali Wieży Głogowskiej, która może nam posłużyć za azymut. Auto zostawiamy na parkingu pod sklepem (dla nie-kupujących parking płatny). (mapa)
|
|
1. B. Guerquin: Zamki w Polsce, Arkady 1984
2. L. Kajzer, J. Salm, S. Kołodziejski: Leksykon zamków w Polsce, Arkady 2001
|
WIDOK 'ZAMKU' OD POŁUDNIA
|
|
W pobliżu:
Czernina - ruina zamku szlacheckiego z XV-XVII w., 7 km
Rydzyna - zamek magnacki z XV-XVII w., 16 km
Chobienia - zamek z XIV-XVI w., 24 km
Głogów - zamek książęcy z XII w., przebudowany, 35 km
|
tekst: 2013
fotografie: 2019
© Jacek Bednarek
|
|
