|
WIEŻA W PASTUCHOWIE STAN WSPÓŁCZESNY - NA PIERWSZYM PLANIE DWÓR
|
|
edług znanych nam źródeł murowana wieża w Pastuchowie zbudowana została w drugiej połowie XV lub w pierwszym kwartale XVI wieku przez przedstawicieli rycerskiego rodu von Kalkreuth. Niedługo potem dostawiono do niej dwór i wzbogacono gospodarczą zabudową, jej wnętrza zaś, elewacje i detale przekształcono w stylu renesansowym, o czym przypomina zachowany do dzisiaj kamienny portal z wyrytą nań inskrypcją, wzmiankującą fundatorów przebudowy w osobach Caspara Kalkreuth von Buschkan, Margarety Landiskronin von der Lederhose 1565. W XVII wieku właścicielami wsi była m.in. rodzina von Seidlitz, von Graffon i von Reibnitz, a pod koniec stulecia majątek kupił tutaj Karl Julius baron von Zedlitz und Neukirch. Nie wiadomo jednak dokładnie, do kogo zamek w tym czasie należał, Pastuchów bowiem aż do drugiej połowy XVII stulecia był podzielony między kilku gospodarzy, którzy zamieszkiwali w nieistniejących już dworach - wieża w tamtym okresie nie pełniła już roli reprezentacyjnej. Na początku XVIII wieku wieś przeszła drogą posagu w ręce Hansa Heinricha III von Hochberg, a po jego śmierci w 1743 stała się własnością Hochbergów z Książa i taki stan utrzymał się do 1835. Później, aż do roku 1945, administrowali nią przedstawiciele rodziny von Kramsta oraz von Wietersheim-Kramsta z ostatnim przedwojennym posiadaczem miejscowego folwarku, Christianem von Wietersheim-Kramsta z Morawy. Po drugiej wojnie światowej wieżę znacjonalizowano i włączono w skład PGR-u, przeznaczając na potrzeby mieszkalno-gospodarcze jego pracowników. Od kilkunastu lat ponownie znajduje się ona w rękach prywatnych.
|
|
WIEŻA I DWÓR NA RYCINIE F. SCHROLLERA Z XIX WIEKU
|
amienną, czterokondygnacyjną wieżę wzniesiono na planie prostokąta o wymiarach 9,5x11 metrów, z niewielką dobudówką mieszczącą klatkę schodową, łączącą korpus starszego gmachu i rozbudowywany w latach późniejszych dwór. Nieznany jest dziś pierwotny rozkład wnętrz mieszkalnych sprzed renesansowej przebudowy dokonanej przez Caspara von Kalkreuth w roku 1565, z wcześniejszego okresu zachowały się jednak detale w postaci reliktów zamurowanych latryn i prostokątnych okien szczelinowych. Nowożytny charakter reprezentuje tu kamieniarka otworów okiennych oraz zdobione blendami szczyty wieńczące krótsze elewacje budowli.
|
PLAN DWORU WG B. DANIELSKIEJ
|
ieżę wraz z dworem wkomponowano przed laty w otoczenie folwarku, który po ostatniej wojnie przekształcono w Państwowe Gospodarstwo Rolne. Na początku XXI wieku wykupiony on został przez polsko-niemieckich inwestorów i dziś funkcjonuje jako prywatny agrobiznes; najwidoczniej brakuje jednak pomysłu na wykorzystanie zabytkowej budowli, ta bowiem stoi pusta i nieco zaniedbana.
|
WIDOK NA WIEŻĘ RYCERSKĄ OD POŁUDNIA
|
astuchów położony jest kilka kilometrów na północ od drogi krajowej 382 łączącej Świdnicę z Jaworem, pomiędzy Jaworzyną Śląską, Żarowem i Strzegomiem. Wieża stoi na podwórzu dawnego folwarku, usytuowanego przy głównej drodze, obok przystanku PKS i niemalże vis-a-vis szkoły. Prowadzi do niej brukowana uliczka, zaś wjazd na podwórko wyznaczają tworzące bramę dwa duże budynki gospodarcze, z których (jeżeli mnie pamięć nie zawodzi) jeden jest bielony. Komunikacja autobusowa kursuje tutaj rzadko. (mapa zamków)
|
1. M. Chorowska: Rezydencje średniowieczne na Śląsku, OFPWW 2003
2. L. Kajzer, J. Salm, S. Kołodziejski: Leksykon zamków w Polsce, Arkady 2001
|
RENESANSOWA INSKRYPCJA WYMIENIAJĄCA FUNDATORÓW XVI-WIECZNEJ PRZEBUDOWY DWORU
|
W pobliżu:
Piotrowice Świdnickie - dwór obronny XVIw., 2 km
Wierzbna - dwór obronny XVw., rozbudowany w założenie pałacowe, w ruinie, 10 km
Bagieniec - zamek renesansowy XVIw., przebudowany, 13 km
Panków - zamek szlachecki XVw., przebudowany, 13 km
Pielaszkowice - ruina pałacu o charakterze obronnym, 13 km
Domanice - zamek renesansowy XVIw., przebudowany, 16 km
Świdnica - relikty zamku książęcego XIIIw. w murach kościoła, 16 km
Borzygniew - późnorenesansowy dwór XVIIw., przebudowany, w ruinie, 20 km
Krasków - zamek rycerski XIVw., przebudowany w założenie pałacowe, 20 km
|
tekst: 2005
fotografie: 2005
© Jacek Bednarek
|
|