STRONA G£ÓWNA

MINIGALERIA

MAPKI

KSIÊGA GO¦CI

DOPISZ SIÊ

KONTAKT
BARANÓW SANDOMIERSKI

BARCIANY

BARDO ¦L¡SKIE

B¡KOWA GÓRA

BESIEKIERY

BÊDZIN

BIERUTÓW

BIESTRZYKÓW

BOBOLICE

BOBROWNIKI

BODZENTYN

BOLESTRASZYCE

BOLKÓW

BORYS£AWICE ZAMKOWE

BROCHÓW

BRODNICA

BRZEG

BUKOWIEC

BYDLIN

BYSTRZYCA K£ODZKA

CHÊCINY

CHOJNICA

CHOJNIK

CIECHANÓW

CIESZÓW

CIESZYN

CZARNY BÓR

CZERNA

CZERNINA

CZERSK

CZÊSTOCHOWA

CZOCHA

CZORSZTYN

D¡BROWA

D¡BRÓWNO

DRZEWICA

DZIA£DOWO

DZIERZGOÑ

FREDROPOL (KORMANICE)

GDAÑSK

GI¯YCKO

GLIWICE

G£OGÓW

GNIEW

GNIEWOSZÓW Z.SZCZERBA

GOLUB-DOBRZYÑ

GO£AÑCZ

GOLCZEWO

GO£UCHÓW

GO¦CISZÓW

GÓRA

GRODZIEC

GRÓDEK

GRUDZI¡DZ

GRZÊDY

GRZMI¡CA z.ROGOWIEC

INOW£ÓDZ

JANOWICE WIELKIE z.BOLCZÓW

JANOWIEC

JAWOR

JEZIORO GÓRECKIE

KAMIENIEC Z¡BKOWICKI

KAMIENNA GÓRA

KARPNIKI

KAZIMIERZ DOLNY

KÊTRZYN

KÊTRZYN - KO¦CIÓ£

KIELCE

KLICZKÓW

K£ODZKO

KO£O

KONARY

KONIN-GOS£AWICE

KORZKIEW

KOWALEWO POMORSKIE

KO¬MIN WLKP.

KÓRNIK

KRAKÓW

KRAPKOWICE

KRAPKOWICE - OTMÊT

KRASICZYN

KRÊPCEWO

KRUSZWICA

KRZY¯NA GÓRA

KRZY¯TOPÓR

KSI¡¯ WIELKI

KUROZWÊKI

KWIDZYN

LEGNICA

LIDZBARK WARMIÑSKI

LIPA

LUBIN

LUTOMIERSK

£AGÓW

£ÊCZYCA

£OWICZ

MAJKOWICE

MALBORK

MA£A NIESZAWKA

MIÊDZYLESIE

MIÊDZYRZECZ

MIRÓW

MOKRSKO

MOSZNA

MSTÓW

MUSZYNA

MY¦LENICE

NAMYS£ÓW

NIDZICA

NIEDZICA

NIEMCZA

NIEMODLIN

NIEPO£OMICE

NOWY S¡CZ

NOWY WI¦NICZ

ODRZYKOÑ

OGRODZIENIEC (PODZAMCZE)

OJCÓW

OLE¦NICA

OLSZTYN (JURA)

OLSZTYN (WARMIA)

OLSZTYNEK

O£AWA

O£DRZYCHOWICE K£ODZKIE

OPOCZNO

OPOLE GÓRKA

OPOLE OSTRÓWEK

OPORÓW

OSSOLIN

OSTRʯNIK

OSTRÓDA

OSTRÓW LEDNICKI

OTMUCHÓW

PABIANICE

PANKÓW

PASTUCHÓW

PIESKOWA SKA£A

PIOTRKÓW TRYBUNALSKI

PIOTRKÓW-BYKI

PIOTROWICE ¦WIDNICKIE

P£AKOWICE

P£OCK

P£ONINA

P£OTY

PODZAMCZE z.OGRODZIENIEC

PODZAMCZE PIEKOSZOWSKIE

POKRZYWNO

PO£CZYN-ZDRÓJ

POZNAÑ

PRABUTY

PROCHOWICE

PROSZÓWKA z.GRYF

PRZEMY¦L

PRZEWODZISZOWICE

PSZCZYNA

PYZDRY

RABSZTYN

RACI¡¯EK

RAD£ÓWKA

RADOM

RADZIKI DU¯E

RADZYÑ CHE£MIÑSKI

RAJSKO

RAKOWICE WIELKIE

RATNO DOLNE

RAWA MAZOWIECKA

RESKO

ROGÓW OPOLSKI

RO¯NÓW ZAMEK DOLNY

RO¯NÓW ZAMEK GÓRNY

RYBNICA

RYBNICA LE¦NA

RYCZÓW

RYDZYNA

RYTWIANY

RZ¡SINY

SANDOMIERZ

SANOK

SIEDLÊCIN

SIEDLISKO

SIERADZ

SIERAKÓW

SIEWIERZ

SMOLEÑ

SOBKÓW

SOBOTA

SOCHACZEW

SOSNOWIEC

SREBRNA GÓRA

STARA KAMIENICA

STARE DRAWSKO

STARY S¡CZ

STRZELCE OPOLSKIE

SULEJÓW

SZAMOTU£Y

SZCZECIN

SZTUM

SZUBIN

SZYD£ÓW

SZYMBARK

¦CINAWKA GÓRNA

¦WIDWIN

¦WIEBODZIN

¦WIECIE n.WIS£¡

¦WIECIE k.LE¦NEJ

¦WINY

TORUÑ

TORUÑ z.DYBÓW

TUCZNO

TYNIEC

UDÓRZ

UJAZD k.TOMASZOWA

UJAZD KRZY¯TOPÓR

UNIEJÓW

URAZ

WA£BRZYCH z.KSI¡¯

WA£BRZYCH z.STARY KSI¡¯

WA£BRZYCH z.NOWY DWÓR

WARSZAWA z.KRÓLEWSKI

WARSZAWA z.UJAZDOWSKI

W¡BRZE¬NO

WENECJA

WÊGIERKA

WÊGORZEWO

WIELICZKA

WIELKA WIE¦

WIERZBNA

WITKÓW

WLEÑ

WOJNOWICE

WOJS£AWICE

WROC£AW

WROC£AW LE¦NICA

WYSZYNA

ZAGÓRZ

ZAGÓRZE ¦L¡SKIE

ZA£U¯

Z¡BKOWICE ¦L¡SKIE

ZB¡SZYÑ

Z£OTORIA k.TORUNIA

¬RÓD£A

¯AGAÑ

¯ARY

¯ELAZNO

¯MIGRÓD


ZAMEK W ¦WIDWINIE - WIDOK OD PO£UDNIA



arowny zamek w ¦widwinie zbudowany zosta³ po roku 1280 z fundacji margrabiego bran­den­bur­skie­go Albrechta III albo ksiêcia meklenburskiego Przybys³awa IV po­cho­dz±cego ze starej s³owiañskiej dynastii Henryka Borwina. ¦cis³a data jego powstania nie jest znana wspó³czesnym historykom - z zachowanych ¼róde³ wiadomo tylko, ¿e gmach wzmian­ko­wany by³ jako Castrum Cschiveiben w dokumencie z 1317 roku, potwierdzaj±cym sprzeda¿ wa­rowni wraz z miastem przez margrabiego Waldemara biskupowi Henrykowi Wach­holtzowi z Kamienia za 6 tysiêcy marek w srebrze z prawem odkupienia w ci±gu 14 lat. Blisko dwa lata pó¼niej dobra ¶widwiñskie za kwotê 11 tysiêcy marek brandenburskich w srebrze prze­sz³y na w³asno¶æ Miko³aja Olafsona i pomorskiego szlachcica, dworzanina ksiêcia Warcis³awa, Wedigo von Wedel. Z czasem przedstawiciele rodu Wedlów przejêli udzia³y Duñczyka, staj±c siê jedynymi w³a¶cicielami warowni.


REKONSTRUKCJA ZAMKU KRZY¯ACKIEGO Z XV WIEKU
(WG. A.K¡SINOWSKIEGO I H.PASZUN)


kwietniu 1384 roku zad³u¿ony wójt Nowej Marchii Henning von Wedel w zamian za do¿ywotni± rentê, obietnicê sp³aty wierzycieli i domek pod Toruniem zrzek³ siê prawa do swoich dóbr na rzecz Krzy¿aków, którzy na zamku osadzili wójta Wallrabe von Schar­fen­berga oraz dwunastu braci zakonnych i w utworzonej w ten sposób terytorialnej enklawie zor­ganizowali punkt komunikacyjny przy trakcie prowadz±cym do Brandenburgii, sk±d rekrutowa³a siê wiêkszo¶æ nowych rycerzy zakonnych i sk±d nap³ywa³a znaczna pomoc militarna podczas wo­jen z Litw± oraz z Polsk±. Scharfenberg swój urz±d piastowa³ zaledwie przez piêæ miesiêcy, jednak w tym czasie zdo³a³ on nagromadziæ znaczne ilo¶ci wyposa¿enia oraz niezbêdnego sprzêtu, zao­patruj±c warowniê w dwie ma³e i jedn± wielk± armatê oraz 25 kusz, a tak¿e spor± ilo¶æ ¿ywno¶ci, niezbêdn± na wypadek oblê¿enia lub goszczenia rycerzy podró¿uj±cych z misj± do Prus. Jedno­cze¶nie podjête zosta³y kroki w celu budowy nowych i adaptacji istniej±cych zabudowañ dla wy­maganych regu³± zakonn± potrzeb, nale¿y bowiem pamiêtaæ, ¿e oprócz wójta i braci zakonnych na zamku mieszka³a liczna rzesza pracowników najemnych oraz za³oga, m.in. intendent, le¶niczy czy korpus szeregowych zbrojnych. Prace te prowadzone by³y bardzo powoli w latach 1400-10 oraz 1440-45, co t³umaczono znaczn± odleg³o¶ci± od w³a¶ciwego terytorium Pañstwa, konieczno¶ci± walki z lokaln± bandytierk±, a tak¿e wojn± i za³amaniem siê finansów krzy¿ackich po pamiêtnej bitwie pod Grunwaldem. W 1455 powa¿nie os³abiony militarnie i finansowo Zakon odsprzeda³ No­w± Marchiê elektorowi brandenburskiemu Fryderykowi II, co mia³o odsun±æ gro¼bê odda­nia tych ziem Polakom i sprzymierzonym z nimi ksi±¿êtom pomorskim, z zastrze¿eniem jednak prawa swobodnego przejazdu dla cz³onków Zakonu i zaciê¿nych.


WIDOK ZAMKU W PO£OWIE XVII WIEKU NA RYCINIE M.MERIANA.




SKOLIMA

W roku 1446 wielkie oburzenie ¶widwiñskich mieszczan i lokalnego rycerstwa wy­wo³a³a sprawa podstêpnie zwabionego przez Krzy¿aków i uwiêzionego na zamku, a nastêpnie zamordowanego pruskiego rycerza Henryka Skolima. Nie wiadomo, czym ów rycerz narazi³ siê wielkiemu mistrzowi, który pozbawi³ go rodowego maj±tku. D³ugo, ale bez­skutecznie szuka³ on sprawiedliwo¶ci przed s±dem biskupa warmiñskiego, a nawet u króla Fryderyka w Wiedniu, nie mog±c jednak nigdzie znale¼æ satysfakcji wyda³ Krzy¿akom pry­watn± wojnê i zacz±³ ich gnêbiæ. W koñcu zosta³ schwytany, a nastêpnie osadzony w lochach ¶wid­wiñskiego zamku. Krzy¿acy chc±c zdobyæ dowody jego winy i nazwiska wspólników pos³u¿yli siê burmistrzem Klausem Bolten­hagenem, który zosta³ wpuszczony do wiêzionego Henryka i zdo³a³ wzbudziæ jego zaufanie na tyle, ¿e ten przekaza³ mu list do ¿ony i braci. List ten Boltenhagen odda³ pó¼niej zakonnikom. ¦mieræ rycerza Skolimy spowodowa³a zaostrzenie i tak ju¿ z³ych stosunków po­miêdzy Krzy¿akami a zad³u¿onym u nich rycerstwem i nêkanym wysokimi podatkami stanem mieszczañskim. Takie przypadki samowoli panów zakonnych nie by³y odosobnione i sta³y siê jed­nym z powodów wielkiego powstania antykrzy¿ackiego, które przerodzi³o siê w wojnê trzynasto­letni±.

Na podstawie Tygodnik ¦widwiñski




ZAMEK NA POCZTÓWCE Z 1909


owi gospodarze tych ziem, elektorzy Fryderyk II i jego nastêpca Jan z Kostrzyna roz­budowali zamek, w jego pomieszczeniach lokuj±c urzêdy starostwa nad Reczem, Chosz­cznem, Iñskiem i Drawnem. W czerwcu 1540 roku ¦widwin znalaz³ siê w rêkach rycerskiego za­ko­nu joannitów, wcze¶niej rezyduj±cych w komandorii w Chwarszczanach. Nowe miejsce po­bytu zapewnia³o im znakomite warunki, przygotowane dla pe³nienia równowa¿nych funkcji jesz­cze za czasów panowania w mie¶cie Zakonu Krzy¿ackiego. Pierwszym komandorem (komturem) ¦widwina zosta³ Melchior von Barfus, za¶ jego nastêpc± wielce zas³u¿ony dla miasta Frantz von Neumann z ¯agania - ³±cznie przez 268 lat zakonnych rz±dów w Nowej Marchii komturów by³o oko³o piêtnastu. W 1630 roku joannici utracili warowniê na rzecz Szwedów, którzy po trzy­dniowym oblê¿eniu zajêli j± i obsadzili sta³± za³og± pod dowództwem gen. Montaigne - dotych­czasowy komtur wraz ze ¶wit± zbieg³ do Polski, do Czaplinka, gdzie przebywa³ a¿ do 1650. Zamek powróci³ w rêce prawowitych gospodarzy po pokoju westfalskim (koñcz±cym wojnê trzydzie­sto­letni±) w roku 1648, jednak zniszczenia dokonane przez okupanta, a tak¿e kolejne wojny, przede wszystkim trzecia wojna pó³nocna (1700-21) mocno nadw±tli³y jego mury i wnêtrza. Dlatego te¿ w pierwszej po³owie XVIII wieku komandor Aleksander von Wattensleben podj±³ szeroko za­krojone dzia³ania przy renowacji i przebudowie siedziby konwentu - uwzglêdniaj±c nowe potrzeby funkcjonalne i mieszkaniowe postawiono wówczas w miejscu dawnych budynków nowe, nawi±­zuj±ce w formie do modnego w tamtym okresie baroku. Prace te kontyunowali Fryderyk Wil­helm von Kalkstein oraz przysz³y minister gabinetu królewskiego hr. Karl Wilhelm von Fic­kenstein. W efekcie zamek pozbawiony zosta³ cech obronnych i przyj±³ formê reprezentacyjnej barokowej rezydencji.


DZIEDZINIEC ZAMKOWY NA POCZTÓWCE Z 1913, PO LEWEJ SKRZYD£O GOTYCKIE


1808 roku król pruski Fryderyk Wilhelm III podpisa³ edykt, stwierdzaj±cy kasacjê dóbr ko¶cielnych, co uderzy³o równie¿ w zakon joannitów, doprowadzaj±c do likwidacji ko­man­dorii ¶widwiñskiej, której ostatnim komturem by³ hr. Fryderyk Leopold Kalenin, niegdy¶ pu³kownik wojska polskiego. Odt±d w przejêtych przez pañstwo zamkowych salach mie¶ci³y siê: w skrzydle po³udniowym - siedziba s±du, we wschodnim - urzêdy: podatkowy i kastralny, w zacho­dnim - wiêzienie, natomiast w skrzydle pó³nocnym - zbrojownia. W ci±gu kilkudziesiêciu lat po­przedzaj±cych II wojnê ¶wiatow± zabytek nie by³ poddawany ¿adnym pracom remontowym, co destrukcyjnie wp³ynê³o na jego stan techniczny, który u schy³ku XIX wieku okre¶lany by³ jako z³y i pogorszy³ siê jeszcze po po¿arze, jaki na pocz±tku lat 50-ych strawi³ pó³nocne skrzyd³o zamku. Niedlugo potem podjêto decyzjê o odbudowie ca³o¶ci w formie czê¶ciowo nawi±zuj±cej do czasów krzy¿ackich, a po czê¶ci przywracaj±cej stan z XVIII wieku, po czym plan ów w latach 60. ubie­g³ego stulecia szczê¶liwie zrealizowano.


POCZTÓWKA Z 1920



ycerski zamek stan±³ w bezpo¶rednim s±siedztwie szerokiego rozlewiska dogodnego do przeprowadzenia brodu, na piaszczystej ³asze rzecznej wyniesionej i umocnionej przez nawiezienie g³azów narzutowych i kamiennych otoczaków. Pierwotnie sk³ada³ siê on z wysokiego na blisko 12 i grubego na 2,5 metra obwodu warownego na planie nieregularnego trapezu o za­okr±glonych naro¿nikach, oraz wystawionego przy kurtynie pó³nocnej budynku mieszkalnego o wymiarach oko³o 14x38 metrów, którego wnêtrze sk³ada³o siê z dwóch sal: Rycerskiej o d³ugo¶ci 22 metrów, i drugiej, mniejszej komnaty o d³ugo¶ci ok 8 metrów. Jego nieregularny rzut zdradza pochodzenie meklemburskie, gdzie zamki wieloboczne lub koliste stanowi³y w tym czasie model obowi±zuj±cy w architekturze obronnej. Prawdopodobnie w latach 1300-15 na zachód od przeja­zdu bramnego wzniesiono basztê na planie kwadratu o boku oko³o 8 metrów, nieznacznie prze­wy¿szaj±c± koronê murów i pe³ni±c± funkcjê stra¿nicy kontroluj±cej ruch na pobliskim trakcie. Po przejêciu zamku przez Zakon Krzy¿acki nast±pi³ proces jego reorientacji w bardzo wa¿ny strate­gicznie o¶rodek w³adzy zakonnej. Na wschód od bramy postawiono skrzyd³o mieszkalne, roze­brano dom pó³nocny, muruj±c na jego miejscu nowy ceglany budynek, wykorzystuj±cy pe³n± d³u­go¶æ pó³nocnego odcinka obwodu warownego. Nowy dom wójta by³ podpiwniczony i liczy³ trzy kondygnacje. Funkcje magazynowe pe³ni³y piwnice, na parterze umieszczono kuchniê oraz staj­nie. Szczególnie reprezentacyjne by³o pierwsze piêtro ze schodami w obrêbie przylegaj±cych do fasady drewnianych kru¿ganków. Mie¶ci³a siê tam kaplica oraz prywatne pokoje kapelana i wójta, a tak¿e refektarz i pokoje go¶cinne. Wyposa¿ony w strzelnice strych przeznaczono na magazyny dla produktów rolnych, a w czasie oblê¿enia stanowi³ dodatkowy dogodny punkt obrony. Pomiê­dzy kaplic±, a s±siednim, zapewne gospodarczym skrzyd³em znajdowa³o siê przej¶cie do latryny. ¦redniowieczn± wie¿ê nieco obni¿ono, w jej dolnych kondygnacjach ulokowano wiêzienie, nad nimi znajdowa³a siê izba dla za³ogi. Na czworobocznej podstawie wzniesiono cylindryczn± i cegla­n± nadbudowê o ¶rednicy 8 i ³±cznej wysoko¶ci 26 metrów z w±skimi otworami strzelniczymi oraz gankiem, z poziomu którego mo¿na by³o raziæ intruza wrz±tkiem lub gor±c± smo³±. W roku 1700 wie¿ê zwieñczono barokowym he³mem. W latach 1704-58 rezyduj±cy w ¦widwinie joannici prze­bu­dowali dom gotycki i wznie¶li dwa budynki przy pozosta³ych kurtynach. Zabudowania te otrzy­ma³y wewnêtrzn± fasadê ze zdobieniami w kszta³cie pilastrów, a wnêtrza uzyska³y nawi±zuj±cy w duchu do klasycystycznego baroku reprezentacyjny wystrój. W s±siedztwie warowni zasypano odnogê Regi oddzielaj±c± wyspê zamkow± od miasta. Po 1776 zasypano tak¿e fosy, uprz±tniêto z dziedziñca nagromadzony przez wieku gruz i go wybrukowano.


PLAN ZAMKU Z XIV WIEKU:
1. BASZTA, 2. PRZEJAZD BRAMNY, 3. SKRZYD£O PÓ£NOCNE



dbudowany w latach 60. XX wieku zamek stanowi obecnie siedzibê miejskiego o¶rodka kultury. W skrzyd³ach barokowych funkcjonuje biblioteka dla dzieci i dla doros³ych, s± tu te¿ pracownie artystyczne. W skrzydle gotyckim znajduje siê sala widowiskowa na 200 osób, a tak¿e historyczna sala rycerska. Zamek udostêpniony jest do zwiedzania.


DZIEDZINIEC WSPÓ£CZE¦NIE - FOT. KOL. SAMICZAK



widwin po³o¿ony jest przy trasie kolejowej Szczecin-Koszalin. Do miasta istnieje dogodny dojazd autobusami PKS z Drawska, Koszalina i Gryfic. Po wyj¶ciu ze stacji PKP (obok znajduje siê maleñki dworzec autobusowy) trzeba skrêciæ w prawo na po³udniowy zachód i po­d±¿aæ wpierw ul. Ko¶ciuszki, a nastêpnie przechodz±c± pod XIV-wieczn± wie¿± bramn± ul. 1 Maja. Po miniêciu bramy nale¿y przej¶æ jeszcze oko³o 300 metrów, stamt±d zamek jest ju¿ dobrze wi­doczny. W pobli¿u zamku miejsc parkingowych jest pod dostatkiem. (2005)



1. B. Guerquin: Zamki w Polsce, Arkady 1984
2. M. Haftka: Zamki krzy¿ackie w Polsce, 1999
3. I. T. Kaczyñscy: Zamki w Polsce pó³nocnej i ¶rodkowej, Muza SA 1999
4. L. Kajzer, J. Salm, S. Ko³odziejski: Leksykon zamków w Polsce, Arkady 2001
5. Tygodnik ¦widwiñski


ZAMEK OD WSCHODU, PO PRAWEJ NAJSTARSZE SKRZYD£O GOTYCKIE


W pobli¿u:
Lipie - pozosta³o¶ci zamku biskupiego XIVw., ok. 16 km
Po³czyn-Zdrój - zamek rycerski XIVw., przebudowany, 24 km
Resko - pozosta³o¶ci zamku rycerskiego Borków XIVw., 24 km
Strzemiele - dwór obronny XVIw.(?), 30 km
P³oty - rycerska wie¿a mieszkalna XIII-XVIw., 36 km
P³oty - zamek Ebersteinów XVIIw., 36 km
Stare Dêbno - pozosta³o¶ci zamku rycerskiego XIVw., 40 km



STRONA G£ÓWNA