RUINA BAROKOWEGO PAŁACU VON HATZFELDÓW Z XVI-WIECZNĄ WIEŻĄ MIESZKALNĄ

DZIEJE ZAMKU

OPIS ZAMKU

ZWIEDZANIE

N

ajstarsza znana nam informacja źród­ło­wa na te­mat osa­dy Zu­ni­grod po­cho­dzi z bul­li pro­tek­cyj­nejBulla protekcyjna była przywilejem, mocą którego Stolica Apostolska obejmowała adresata szczególną opieką, co w razie potrzeby, na przykład w sporach z innymi instytucjami kościelnymi lub przy zagrożeniu ze strony władzy świeckiej, ułatwiało bezpośrednie odwoływanie się do Rzymu. pa­pie­ża Ha­dria­na IV wy­da­nej dla bi­skup­stwa wro­cław­skie­go w 1155 ro­ku. Prze­kaz ów, la­ko­nicz­ny w tre­ści, nie wno­si jed­nak nic do na­szej wie­dzy na temat ewen­tu­al­ne­go funk­cjo­no­wa­nia w tym cza­sie gro­du obron­ne­go lub zam­ku. Po raz pierw­szy wa­row­nia po­ja­wia się w źród­łach pi­sa­nych do­pie­ro pod ko­niec XIII wie­ku, wte­dy też wzmian­ko­wa­ny jest jej wła­ści­ciel lub dzier­żaw­ca, nie­ja­ki Geb­hard. Mo­wa tu­taj oczy­wi­ście o wa­row­ni drew­nia­nej, któ­ra mo­gła zo­stać wznie­sio­na przez Bo­le­sła­wa Ro­gat­kę (zm. 1278) lub Hen­ry­ka III Bia­łe­go (zm. 1266) w okre­sie, gdy zie­mie te na­le­ża­ły jesz­cze do władz­twa ksią­żąt wro­cław­skich. W jej są­siedz­twie roz­wi­ja się za­ło­żo­ne przez Hen­ry­ka III mia­sto, za­mek zaś lub ra­czej gród, strze­że gra­nic księ­stwa i słu­ży ochro­nie dro­gi han­dlo­wej pro­wa­dzą­cej z Wro­cła­wia przez Po­znań na Po­mo­rze.

ELEWACJA FRONTOWA PAŁACU

W

1296 roku Żmigród staje się czę­ścią księ­stwa gło­gow­skie­go, a w ro­ku 1312 po po­dzia­le pań­stwa po­mię­dzy sy­nów Hen­ry­ka III (zm. 1309) włą­czo­ny zo­sta­je w skład dziel­ni­cy ole­śnic­kiej rzą­dzo­nej przez Kon­ra­da I (zm. 1366). Przy­pusz­czal­nie z ini­cja­ty­wy te­go wład­cy, lub z fun­da­cji je­go sy­na Kon­ra­da II (zm. 1403) w miej­scu drew­nia­ne­go gro­du, wśród ba­gien i roz­le­wisk rze­ki Ba­ry­czy po­wsta­je no­we za­ło­że­nie obron­ne, z wie­żą i ka­mien­nym mu­rem po­pro­wa­dzo­nym na pla­nie owa­lu.

RUINA PAŁACU, WIDOK OD STRONY PARKU

W

raz ze śmiercią ostatniego Piasta ole­śnic­kie­go Kon­ra­da X Bia­łe­go (któ­ry oże­nił się z cór­ką zwy­kłe­go, choć bo­ga­te­go rze­mieśl­ni­ka pro­du­ku­ją­ce­go ko­tły, lecz z te­go zwią­zku nie do­cze­kał się mę­skich po­tom­ków) w 1492 ro­ku Żmi­gród prze­cho­dzi w po­sia­da­nie kró­la cze­skie­go Wła­dy­sła­wa Ja­giel­loń­czy­ka (zm. 1516). Ten wkrót­ce prze­ka­zu­je mia­sto, wraz z Mi­li­czem i pod­le­gły­mi im ma­jąt­ka­mi ziem­ski­mi, we wła­da­nie rad­cy kró­lew­skie­go Sig­mun­ta von Kurt­zbach (zm. 1513). Po nim do­bra te, ma­ją­ce już wów­czas sta­tus wol­ne­go pań­stwa sta­no­we­goPaństwo stanowe (niem. Freie Standesherrschaft) – jednostka podziału terytorialnego istniejąca na Śląsku od końca XV wieku. Wolne państwa stanowe były „…na podstawie specjalnych przywilejów wyłączone z ogólnej administracji i jurysdykcji, (…) [a ich] właściciele podlegali bezpośrednio cesarzowi, z pominięciem książąt i starostów. Wolni panowie stanowi mieli swe sądowe forum tylko przed panującym lub przed praską izbą apelacyjną i zasiadali w sejmie śląskim w kurii książęcej. Od sytuacji książąt różniło ich w sejmie jedynie to, że posiadali oni wszyscy łącznie jeden głos (wotum), gdy tymczasem każdy z książąt rozporządzał własnym odrębnym głosem., dzie­dzi­czy syn Hein­rich von Kurt­zbach (zm. 1533), a na­stęp­nie wnuk Wil­helm peł­nią­cy m.in. funk­cję pre­zy­den­ta ka­me­ry ślą­skiejKamera - własnosć skarbu cesarskiego. (zm. 1567). I to wła­śnie z je­go ini­cja­ty­wy na fun­da­men­tach ksią­żę­cej bu­dow­li oko­ło ro­ku 1560 wznie­sio­na zo­sta­je póź­no­go­tyc­ka wie­ża miesz­kal­no-obron­na, któ­ra za­cho­wa­ła się do na­szych cza­sów w do­sko­na­łym sta­nie po­zo­sta­jąc naj­star­szym oca­la­łym ele­men­tem obec­ne­go za­ło­że­nia pa­ła­co­wo-par­ko­we­go.

PLAN TWIERDZY TRACHENBERG SPORZĄDZONY PRZEZ MATTHÄUSA MERIANA W 1660 ROKU

G

dy w 1567 umiera Wilhelm von Kurt­zbach, pań­stwo sta­no­we prze­cho­dzi w rę­ce je­go sy­na Hein­ri­cha (zm. 1618). Ten w 1592 ro­ku za su­mę 192 ty­się­cy ta­la­rów sprze­da­je je Ada­mo­wi von Schaff­gotsch (zm. 1603), któ­ry trzy la­ta po tej trans­ak­cji roz­po­czy­na bu­do­wę w Żmi­gro­dzie póź­no­go­tyc­kie­go ko­ścio­ła św. Trój­cy. Ko­lej­nym wła­ści­cie­lem mia­sta zo­sta­je ku­zyn Ada­ma, Ca­spar von Schaff­gotsch (zm. 1618), a na­stęp­nie bra­ta­nek Ca­spa­ra, ge­ne­rał ka­wa­le­rii Hans Ul­rich von Schaff­gotsch, wła­ści­ciel zam­ków Choj­nik i Grodz­two w Ka­mien­nej Gó­rze (zm. 1635). W 1635, po aresz­to­wa­niu Han­sa przez woj­ska ce­sar­skie (na świa­tło dzien­ne wy­cho­dzi je­go udział w spi­sku ma­ją­cym na ce­lu de­tro­ni­za­cję Hab­sbur­gów i ob­ję­cie wła­dzy w Cze­chach) ce­sarz Fer­dy­nand II kon­fi­sku­je żmi­grodz­kie pań­stwo sta­no­we i prze­kształ­ca je w do­bra ka­me­ral­ne. Nie­dłu­go po­tem (1642) za­mek oble­ga­ją i zaj­mu­ją od­dzia­ły szwedz­kie, któ­re prze­by­wa­ją tu­taj aż do ro­ku 1650 wy­ko­rzy­stu­jąc go ja­ko ba­zę wy­pa­do­wą do pro­wa­dze­nia dal­szych pod­bo­jów ziem ślą­skich. Sta­cjo­nu­ją­cy w Żmi­gro­dzie Szwe­dzi nad­bu­do­wu­ją go­tyc­ką wie­żę o jed­no pię­tro, przez co ta póź­niej okre­śla­na bę­dzie czę­sto mia­nem szwedz­kiej wie­ży.

MIASTO I PAŁAC NA RYCINACH FRIEDRICHA BERNHARDA WERNERA Z POŁOWY XVIII WIEKU, "TOPOGRAPHIA SILEASIAE"

J

eszcze przed wejściem Szwedów do Żmi­gro­du ce­sarz Fer­dy­nand III prze­ka­zu­je skon­fi­sko­wa­ne do­bra wol­ne­go pań­stwa sta­no­we­go Tra­chen­berg au­striac­kie­mu feld­mar­szał­ko­wi, hra­bie­mu Mel­chio­ro­wi von Hat­zfeldt (zm. 1658). Von Hat­zfeld, któ­ry w hi­sto­rii Pol­ski ode­grał za­szczyt­ną ro­lę wy­baw­cy Kra­ko­wa spod oku­pa­cji szwedz­kiej, w la­tach 1655-57 prze­bu­do­wu­je śre­dnio­wiecz­ny za­mek do­sta­wia­jąc do nie­go bu­dyn­ki wy­ko­na­ne w kon­struk­cji mu­ru prus­kie­go. W 1658 roku, po śmier­ci Mel­chio­ra, ma­ją­tek tra­fia w rę­ce je­go bra­ta Her­man­na (zm. 1677) oraz sio­stry Łu­cji (zm. 1670), a na­stęp­nie – de­cy­zją są­du – prze­cho­dzi na wła­sność He­in­ri­cha von Hat­zfeldt, sy­na Her­man­na i Ma­rii Ka­tha­ri­ny de do­mo von Dal­berg. He­in­rich za­zna­cza swo­ją obec­ność w Żmi­gro­dzie wzno­sząc przy­pa­ła­co­wą ka­pli­cę św. Je­rze­go wy­ko­na­ną we­dług pro­jek­tu wło­skich bu­dow­ni­czych Car­lo i Do­me­ni­co Ros­si’ch. Ukoń­cze­nie tej in­we­sty­cji zbie­ga się w cza­sie ze śmier­cią jej fun­da­to­ra, któ­ry umie­ra w 1683 ro­ku.

RUINA KAPLICY PAŁACOWEJ (W TLE) WZNIESIONEJ PRZEZ HEINRICHA VON HATZFELDT

FOTOGRAFIA PRZEDSTAWIAJĄCA WNĘTRZE KAPLICY PRZED ZNISZCZENIEM

O

dtąd majątkiem zarządza wdowa Ka­tha­ri­na Eli­za­beth de do­mo von Schön­born (zm. 1707), a na­stęp­nie – po uzy­ska­niu peł­no­let­no­ści – ich syn Franz von Hat­zfeldt (zm. 1738). W ro­ku 1708 roz­po­czy­na on wiel­ką prze­bu­do­wę ist­nie­ją­ce­go za­ło­że­nia w ba­ro­ko­wy pa­łac, wznie­sio­ny we­dług pro­jek­tu ce­sar­skie­go mi­strza bu­dow­nic­twa Chris­to­phe­ra Hack­ne­ra. No­wa re­zy­den­cja jest bu­dow­lą trój­skrzy­dło­wą, na­kry­tą man­sar­do­wym da­chem z wie­życz­ką, a jej wnę­trza kry­ją wspa­nia­łą sa­lę ba­lo­wą, kan­ce­la­rię ksią­żę­cą i po­ko­je miesz­kal­ne, któ­rych wy­strój nie ustę­pu­je naj­lep­szym ary­sto­kra­tycz­nym do­mom na zie­mi ślą­skiej. Syn Fran­za, Franz Phi­lipp Ad­rian (zm. 1779), ty­tu­łu­ją­cy się od 1748 ro­ku księ­ciem Rze­szy (Fürst von Hat­zfeldt-Glei­chen-Tra­chen­berg), w 1763 wcho­dzi w zwią­zek mał­żeń­ski z księ­żnicz­ką Ber­nhar­di­ną Ma­rie The­re­se Char­lot­te von Schön­born (zm. 1780), przed­sta­wi­ciel­ką wpły­wo­wej ro­dzi­ny sły­ną­cej z wiel­kie­go ma­jąt­ku i wy­staw­nych sie­dzib. Być mo­że wła­śnie to mał­żeń­stwo sta­je się im­pul­sem do ko­lej­nej roz­bu­do­wy pa­ła­cu, w wy­ni­ku któ­rej w la­tach 1762-65 fran­cu­ski ar­chi­tekt Isi­dor Ga­ne­va­le i po­cho­dzą­cy z Ka­mien­nej Gó­ry Carl Gott­hard Lang­hans (twór­ca Bra­my Bran­den­bur­skiej w Ber­li­nie) do­bu­do­wu­ją do je­go czę­ści wschod­niej oka­za­łe, mie­rzą­ce 96 me­trów dłu­go­ści skrzy­dło po­łu­dnio­we.

OKAZAŁE SKRZYDŁO POŁUDNIOWE WZNIESIONE PRZEZ FRANZA PHILLIPA VON HATZFELDT W LATACH 1762-65

SKRZYDŁO TO ROZEBRANO W LATACH 70. XX WIEKU, A W JEGO MIEJSCU STANĘŁA AŻUROWA KONSTRUKCJA Z LAPIDARIUM

F

ranz Philipp Adrian von von Hatz­feldt, jak przy­sta­ło na praw­dzi­we­go księ­cia, po­sia­da roz­le­głe ma­jąt­ki obej­mu­ją­ce mia­sta Żmi­gród i Pru­si­ce, a tak­że 40 wsi, 29 fol­war­ków, wiel­kie po­ła­cie la­sów i kil­ka je­zior. Na­wet ta­ki do­bro­byt jed­nak nie jest w sta­nie uchro­nić go przed za­gro­że­nia­mi, ja­ki nie­sie ze so­bą woj­na, i w ro­ku 1758 zo­sta­je on aresz­to­wa­ny przez woj­ska ro­syj­skie, a na­stęp­nie osa­dzo­ny w twier­dzy to­ruń­skiej, gdzie spę­dza ko­lej­ne dwa la­ta (od­zy­sku­jąc wol­ność do­pie­ro po opła­ce­niu oku­pu). Zwią­zek mał­żeń­ski Fran­za z Ber­nhar­di­ną przy­no­si im tyl­ko jed­ne­go sy­na, Kar­la Fran­za Ca­je­ta­na, któ­ry w 1794 umie­ra na gruź­li­cę w wie­ku za­le­dwie 21 lat. Wraz z jego bez­po­tom­ną śmier­cią wy­ga­sa żmig­rodz­ka li­nia ro­do­wa ksią­żąt von Hatz­feldt, a jej ma­ją­tek sta­je się obiek­tem spo­rów są­do­wych po­mię­dzy ro­dzi­ną Schön­born a hra­bią Rze­szy Fran­zem Lud­wi­gem z li­nii von Hatz­feldt-Wer­ther-Schön­stein (zm. 1827). Pro­ces wy­gry­wa hra­bia von Hatz­feld i osta­tecz­nie przej­mu­je on do­mi­nium w 1802 ro­ku.

LITOGRAFIA FERDINANDA PAZELTA Z POŁOWY XIX WIEKU

PAŁAC I WIEŻA NA POCZTÓWCE Z POCZĄTKU XX WIEKU

KARTUSZ HERBOWY RODU VON KURTZBACH Z DATĄ BUDOWY WIEŻY (1560)

KARTUSZ HERBOWY RODU VON HATZFELDT NA ELEWACJI PAŁACOWEJ

W

1827 roku Ludwig von Hatzfeld umiera na za­pa­le­nie płuc. Ma­ją­tek po nim obej­mu­je syn Her­mann I An­ton Fürst von Hatz­feldt Her­zog von Tra­chen­berg (zm. 1874), ka­wa­ler mal­tań­ski i dzia­łacz po­li­tycz­ny. Na­stęp­nie do­bra żmi­grodz­kie prze­cho­dzą na wła­sność sy­na Her­ma­nna i Ma­rie de do­mo von Nimptsch (zm. 1897), okre­śla­nej pod ko­niec jej ży­cia mia­nem sta­rej wiedź­my, Her­man­na II Fürst von Hatz­feldt Her­zog von Tra­chen­berg (zm. 1933). Wkrót­ce po prze­ję­ciu pa­ła­cu Her­mann II do­ko­nu­je je­go prze­bu­do­wy, w wy­ni­ku któ­rej na ty­łach re­zy­den­cji po­wsta­je rząd po­koi miesz­kal­nych, a fa­sa­da otrzy­mu­je wy­strój ne­o­re­ne­san­so­wy. Ostat­nim wła­ści­cie­lem, li­czą­cych nie­mal 16 ty­się­cy he­kta­rów, ślą­skich po­sia­dło­ści jest Her­mann III Fürst von Hatz­feldt-Tra­chen­berg (zm. 1959), syn Her­man­na II i Na­ta­lie de do­mo von Ben­cken­dorff (1931). No­wy go­spo­darz po­dej­mu­je pew­ne dzia­ła­nia w ce­lu roz­po­czę­cia ko­lej­nej mo­der­ni­za­cji pa­ła­cu, jed­nak osta­tecz­nie je­go pla­ny uda­rem­nia wy­buch dru­giej woj­ny świa­to­wej.

WNĘTRZA PAŁACU W ŻMIGRODZIE ZA ŻYCIA HERMANNA II VON HATZFELDT (LATA 20. XX WIEKU)

P

rzeczuwając klęskę Niemiec, już w sierp­niu 1944 roku Her­mann III pa­ku­je naj­cen­niej­sze wy­po­sa­że­nie pa­ła­cu do wy­na­ję­te­go wa­go­nu ko­le­jo­we­go, a na­stęp­nie wy­wo­zi je do ro­do­we­go zam­ku Crot­torf w Nad­re­nii-Pa­la­ty­na­cie. Ze Żmi­gro­du wraz z ro­dzi­ną wy­jeż­dża jed­nak do­pie­ro 20. stycz­nia 1945 i ni­gdy wię­cej tu­taj nie wra­ca. Trzy dni póź­niej mia­sto zaj­mu­ją od­dzia­ły 4. Ar­mii Pan­cer­nej gen. Dmi­tri­ja Lel­ju­szen­ki i choć pa­łac w chwi­li wej­ścia So­wie­tów nie jest jesz­cze znisz­czo­ny, to wkrót­ce sta­je się on ru­iną w wy­ni­ku po­ża­ru, za­pew­ne wznie­co­ne­go z czy­stej zem­sty lub dla roz­ryw­ki. Od­tąd trwa upa­dek tej pięk­nej nie­gdyś bu­dow­li, któ­ra po za­koń­cze­niu woj­ny stoi opusz­czo­na i za­nie­dba­na, a na po­cząt­ku lat 70. tra­ci po­zo­sta­ło­ści skrzy­dła po­łu­dnio­we­go, ro­ze­bra­ne de­cy­zją władz miej­skich. Do­pie­ro w la­tach 2007-2012, w znacz­nej mie­rze dzię­ki fun­du­szom unij­nym, reszt­ki pa­ła­cu pod­da­ne zo­sta­ją re­wi­ta­li­za­cji, re­mon­to­wa­na jest wie­ża, a park pa­ła­co­wy od­zy­sku­je daw­no utra­co­ny blask.

ELEWACJA PAŁACU PRZED (2002) I PO (2021) REWITALIZACJI

ELEWACJA SKRZYDŁA WSCHODNIEGO WIDZIANA Z TARASU WIDOKOWEGO NA WIEŻY

DZIEJE ZAMKU

OPIS ZAMKU

ZWIEDZANIE

Ś

redniowieczną warownię usy­tu­owa­no w miej­scu z na­tu­ry obron­nym, wśród ba­gien i ro­zle­wisk rze­ki Ba­ry­czy. Był to oto­czo­ny fo­są i owal­nym mu­rem ze­spół bu­dyn­ków z umoc­nie­nia­mi w po­sta­ci sto­ją­cej w czę­ści pół­noc­nej czwo­ro­bocz­nej wie­ży oraz wkom­po­no­wa­nej w po­łu­dnio­wy od­ci­nek mu­rów basz­ty bram­nej. Przy­pusz­czal­nie we­wnętrz­na za­bu­do­wa zam­ku wznie­sio­na by­ła w kon­struk­cji sza­chul­co­wej. Do cza­sów współ­czes­nych nie za­cho­wa­ły się żad­ne po­zo­sta­ło­ści te­go za­ło­że­nia.

PLAN ZAMKU ŚREDNIOWIECZNEGO NA TLE BAROKOWEGO PAŁACU
KURT BIMLER: "DIE SCHLESISCHEN MASSIVEN WEHRBAUTEN", 1942

PLAN PAŁACU W ŻMIGRODZIE: 1. WIEŻA, 2. SKRZYDŁO PÓŁNOCNE, 3. KAPLICA, 4. SKRZYDŁO WSCHODNIE,
5. SKRZYDŁO POŁUDNIOWE (NIE ISTNIEJĄCE), 6. DZIEDZINIEC PAŁACOWY, 7. DĄB - POMNIK PRZYRODY

I

stniejąca do dziś ka­mien­no-ce­gla­na wie­ża wznie­sio­na zo­sta­ła w ro­ku 1560 z ini­cja­ty­wy Wil­hel­ma von Kurt­zba­cha, o czym przy­po­mi­na nam wmu­ro­wa­na w po­bli­żu wej­ścia pły­ta z her­bem ro­do­wym Kurt­zba­chów i da­tą za­koń­cze­nia bu­do­wy. Obec­nie jest to czte­ro­kon­dyg­na­cyj­na, czwo­ro­bocz­na bu­dow­la z krę­co­ną klat­ką scho­do­wą, choć ory­gi­nal­nie li­czy­ła ona za­le­dwie dwie kon­dyg­na­cje. Ko­lej­ne pię­tra wzno­si­li tu­taj Szwe­dzi (w 1642) oraz ów­czes­ny wła­ści­ciel Frie­drich Her­mann I von Hatz­feldt (w 1837). Ksią­żę von Hatz­feldt do­sta­wił rów­nież wspom­nia­ną klat­kę scho­do­wą, a czte­ro­spa­do­wy dach za­stą­pił da­chem pła­skim i pseu­do­go­tyc­kim kre­ne­la­żem.

WIEŻA OKOŁO 1800 ROKU NA RYCINIE LEISNERA

MIEDZIORYT FRIEDRICHA GOTTLOBA ENDLERA, 1803

W

ieża zbudowana została na pla­nie czwo­ro­bo­ku o wy­mia­rach 10,4x10,8 me­tra. Po­sia­da ona układ jed­no­prze­strzen­ny, tzn. każ­de pię­tro zaj­mu­je tyl­ko jed­no du­że po­miesz­cze­nie (wy­ją­tek sta­no­wi po­dzie­lo­ny wtór­nie apar­ta­ment na trze­ciej kon­dyg­na­cji), przy czym piw­ni­ce i par­ter skle­pio­ne są ko­le­bo­wo, pię­tra wyż­sze zaś na­kry­wa­ją drew­nia­ne stro­py. Su­ro­we ce­gla­ne ele­wa­cje wie­ży uro­zma­ica­ją ozdob­ne wy­smu­kłe blen­dy oraz wspom­nia­ne wcze­śniej her­by i pa­miąt­ko­wa ta­bli­ca.

GOTYCKA WIEŻA, WIDOK Z PIERWSZEGO PIĘTRA PAŁACU

DZIEJE ZAMKU

OPIS ZAMKU

ZWIEDZANIE

J

eszcze u progu obecnego stu­le­cia za­rów­no pa­łac jak i są­sia­du­ją­cy z nim park nie za­chę­ca­ły do bliż­sze­go po­zna­nia, by­ły opusz­czo­ne i za­nie­dba­ne. Sy­tu­ację tę zmie­ni­ła grun­tow­na re­wi­ta­li­za­cja ca­łe­go kom­plek­su pa­ła­co­wo-par­ko­we­go prze­pro­wa­dzo­na w la­tach 2007-2012 kosz­tem oko­ło 10 mi­lio­nów zło­tych. Obję­ła ona m.in. wy­ko­na­nie ma­syw­nej kra­tow­ni­cy pod­pie­ra­ją­cej ścia­nę fron­to­wą, od­no­wie­nie ele­wa­cji (któ­ra nie­od­par­cie ko­ja­rzy mi się z te­atral­ną atra­pą), bu­do­wę drew­nia­nych plat­form ko­mu­ni­ka­cyj­nych i me­ta­lo­wej kon­struk­cji od­zwier­cie­dla­ją­cej plan skrzy­dła po­łu­dnio­we­go (ro­ze­bra­ne­go w la­tach 70. XX wie­ku). W ra­mach tych prac wy­eks­po­no­wa­no też za­cho­wa­ne de­ta­le ar­chi­tek­to­nicz­ne, a na ścia­nach pa­ła­cu umiesz­czo­no daw­ne fo­to­gra­fie obra­zu­ją­ce wy­gląd po­szcze­gól­nych sal, kom­nat i ko­ry­ta­rzy przed ich uni­ce­stwie­niem.

OPARTA NA BETONOWYCH FILARACH KRATOWNICA PODTRZYMUJE ŚCIANĘ FRONTOWĄ PAŁACU PRZED ZAWALENIEM

P

óźnogotycka wieża, dawniej bro­nią­ca do­stę­pu do zam­ku, po grun­tow­nym re­mon­cie sta­ła się miej­scem sku­pia­ją­cym róż­ne miej­skie ini­cja­ty­wy kul­tu­ral­ne. W okre­ślo­nych go­dzi­nach moż­na zwie­dzić wszyst­kie jej kon­dyg­na­cje obej­mu­ją­ce ko­lej­no: piw­ni­ce, w któ­rych umiesz­czo­no nie­wiel­ką wy­sta­wę hi­sto­rycz­ną, sa­lę kon­fe­ren­cyj­ną na pierw­szym pię­trze, sce­nę te­atral­ną na pię­trze dru­gim, wy­żej apar­ta­ment ho­te­lo­wy oraz otwar­ty ta­ras wi­do­ko­wy. Par­ter bu­dow­li zaj­mu­je Punkt In­for­ma­cji Tu­ry­stycz­nej.

PIWNICE WIEŻY: WYSTAWA HISTORYCZNA

PIERWSZE PIĘTRO WIEŻY: SALA KONFERENCYJNA

DRUGIE PIĘTRO WIEŻY: SCENA TEATRALNA

TRZECIE PIĘTRO WIEŻY: APARTAMENT HOTELOWY

P

ark pałacowy w zachowanej formie sta­no­wi po­łą­cze­nie XVIII-wiecz­ne­go ogro­du ge­ome­trycz­ne­go i za­ło­żo­ne­go w ko­lej­nym stu­le­ciu par­ku kraj­obra­zo­we­go w sty­lu an­giel­skim. Daw­niej z cen­trum mia­sta pro­wa­dził do nie­go tzw. wał zam­ko­wy, czy­li ob­sa­dzo­na li­pa­mi i kasz­ta­na­mi ale­ja o dłu­go­ści 1,5 ki­lo­me­tra. Dziś w par­ko­wym drze­wo­sta­nie do­mi­nu­ją ro­dzi­me ga­tun­ki li­ścia­ste: dę­by, bu­ki, wierz­by, gra­by, je­sio­ny oraz czer­wo­ne kasz­ta­now­ce, wśród nich pom­ni­ko­we dąb szy­puł­ko­wy Mel­chior i kil­ku­set­let­ni okaz wie­lo­pien­ne­go ci­sa. Szcze­gól­ną uwa­gę jed­nak zwra­ca­ją na sie­bie ro­sną­ce tu­taj ory­gi­nal­ne ka­tal­py zwa­ne drze­wa­mi cy­ga­ro­wy­mi (UK) lub in­diań­ski­mi drze­wa­mi fa­so­lo­wy­mi (USA).

ZASUSZONE STRĄKI KATALPY ZEBRANE W PARKU ŻMIGRODZKIM

A

trakcyjność tego miejsca pod­no­szą ele­men­ty ma­łej ar­chi­tek­tu­ry wkom­po­no­wa­ne w pięk­ną par­ko­wą przy­ro­dę. Trzon kom­po­zy­cji sta­no­wi tu­taj ru­ina pa­ła­cu i wie­ża, wy­spa z dwo­ma most­ka­mi, pa­wi­lo­nem par­ko­wym i tre­ja­żem, oraz po­la­na pik­ni­ko­wa z po­mo­stem i przy­sta­nią na łód­ki nad brze­giem jed­ne­go z trzech ma­low­ni­czych sta­wów. Uzu­peł­nia­ją ją rzeź­by, za­byt­ko­wy że­la­zny maszt na cho­rą­gwie i XVIII-wiecz­na oran­że­ria (któ­ra nie­ste­ty po­zo­sta­je w ru­inie).

PARK PAŁACOWY W ŻMIGRODZIE

Zwiedzanie wieży wiąże się z nie­wiel­ką opła­tą. Dar­mo­we na­to­miast jest ko­rzy­sta­nie z par­ku oraz wstęp na te­ren ru­in pa­ła­cu. W je­go pod­zie­miu funk­cjo­nu­je obec­nie re­stau­ra­cja.

Psy w parku powinny być trzy­ma­ne na smy­czy.

Na oględziny wnętrz wieży, spa­cer po ru­inach i wy­ciecz­kę po par­ku po­win­ni­śmy za­re­zer­wo­wać co naj­mniej 1,5-2 h.

Brak ogra­ni­czeń dla lo­tów re­kre­acyj­nych.

TARAS WIDOKOWY NA WIEŻY

PAŁAC "OD ZAPLECZA"

DOJAZD

Z

espół pałacowo-parkowy położony jest w pół­noc­nej czę­ści mia­sta, przy ul. Par­ko­wej. Z dwor­ca PKP do ru­in pa­ła­cu von Hatz­feld­tów dzie­li nas 1,7 km – od­ci­nek ten pro­wa­dzi ul. Ko­le­jo­wą, a na­stęp­nie ul. Poz­nań­ską. (ma­pa zam­ków wo­je­wódz­twa)

Dla zmotoryzowanych prze­wi­dzia­no dar­mo­we (choć nie­zbyt licz­ne) miej­sca par­kin­go­we przy ul. Par­ko­wej.

Po parku można jeździć ro­we­rem.

PARKING PRZY WJEŹDZIE DO PARKU

W pobliżu:
Sułów - relikty zamku książęcego z XIV w., 22 km
Milicz - ruina zamku książęcego z XIV/XV w., 30 km
Wołów - zamek książęcy z XIV w., przebudowany, 31 km
Uraz - ruina zamku rycerskiego z XIII/XIV w., 35 km
Góra - relikty zamku z XIV/XV w., 38 km
Czernina - ruina zamku szlacheckiego z XV-XVII w., 40 km
Rydzyna - zamek magnacki z XV-XVII w., 41 km
Wojnowice - zamek renesansowy z XVI w., 48 km
Twardogóra - dwór obronny z XVI w., obecnie pałac, 50 km

tekst: 2022
fotografie: 2002, 2011, 2021
© Jacek Bednarek