26.05.2022 ... klasztor klarysek w Starym Sączu

W drugiej połowie XIII wieku centrum ad­mi­ni­stra­cyj­ne i go­spo­dar­cze Są­dec­czy­zny sta­no­wi nie (tak jak obec­nie) No­wy, lecz Sta­ry Sącz, mia­sto za­ło­żo­ne w 1257 ro­ku przez księż­ną kra­kow­ską i san­do­mier­ską Kin­gę z kró­lew­skiej dy­na­stii Ar­pa­dów, któ­ra osa­dę tę otrzy­ma­ła wraz z ca­łą kasz­te­la­nią są­dec­ką od swe­go mę­ża Bo­le­sła­wa V Wsty­dli­we­go... więcej

14.05.2022 ... zamek w Oporowie

Najstarsza uchwytna źródłowo wzmian­ka o Opo­ro­wie po­cho­dzi z ro­ku 1363. Wy­mie­nia ona Bo­gu­sła­wa z Opo­ro­wa her­bu Su­li­ma, ka­no­ni­ka gnie­źnień­skie­go i ar­chi­dia­ko­na, wła­ści­cie­la drew­nia­ne­go dworu wznie­sio­ne­go przy­pusz­czal­nie w pierw­szej po­ło­wie XIV wie­ku przez je­go oj­ca Ste­fa­na z Opo­ro­wa. Po śmier­ci Bo­gu­sła­wa do­bra opo­row­skie otrzy­mu­je... więcej

3.05.2022 ... zamki włoskie, część 4


zamek w Sant'Agata Feltria
zamek w Sirimone
zamek w Torriana
zamek w Verucchio

10.04.2022 ... zamek Mirów w Książu Wielkim

Renesansowy pałac w Książu stanowił pry­wat­ną ini­cja­ty­wę bi­sku­pa kra­kow­skie­go i dzie­dzi­ca mia­sta Pio­tra Mysz­kow­skie­go her­bu Ja­strzę­biec, przy­ja­cie­la Ja­na Ko­cha­now­skie­go, któ­re­mu słyn­ny po­eta za­de­dy­ko­wał Psal­my Da­wi­do­we. Bu­do­wę re­zy­den­cji pro­wa­dzo­no w la­tach 1582-1595 we­dług pla­nów i pod nad­zo­rem kró­lew­skie­go ar­chi­tek­ta San­ti Guc­cie­go... więcej

24.03.2022 ... pałac Sarny w Ścinawce Górnej

W okresie śred­nio­wiecz­nym w czę­ści wsi zwa­nej Ober-Stei­ne funk­cjo­no­wa­ło nie­wiel­kie za­ło­że­nie obron­ne. Praw­do­po­do­bnie była to wznie­sio­na przez za­moż­ne ry­cer­stwo wie­ża miesz­kal­na, jed­nak ze wzglę­du na brak czy­tel­nych po­zo­sta­łoś­ci tej bu­do­wli i de­fi­cyt prze­ka­zów źród­ło­wych dziś wia­do­mo o niej bar­dzo nie­wie­le. Nie­wy­klu­czo­ne, że relikty tej go­tyckiej... więcej

13.03.2022 ... zamek Ogrodzieniec

Nie zachowały się do czasów nam współ­czes­nych żad­ne źród­ło­we prze­ka­zy, na pod­sta­wie któ­rych mo­gli­by­śmy okre­ślić do­kład­ny czas i oko­licz­no­ści, w ja­kich ukształ­to­wał się w Pod­zam­czu pierw­szy ze­spół obron­ny. Przy­pusz­czal­nie już za pa­no­wa­nia księ­cia Bo­le­sła­wa Krzy­wo­uste­go sta­ło w tym miej­scu drew­nia­no-ziem­ne za­ło­że­nie zwa­ne Wil­czą Szczę­ką... więcej

17.02.2022 ... zamek w Rybnicy

W średniowiecznych kronikach niemieckich ryb­nic­ki za­mek ty­tu­ło­wa­ny był mia­nem Lau­dis Pa­la­tium lub Lau­se­pelz, tłu­ma­czo­nym od łu­życ­kie­go Lau­sche Pol­ske, co ozna­czać mia­ło Ły­są Gó­rę. Nie­wie­le jed­nak wia­do­mo na te­mat ge­ne­zy je­go po­wsta­nia i dzie­jów funk­cjo­no­wa­nia w okre­sie śre­dnio­wiecz­nym. Wśród ba­da­czy prze­wa­ża opi­nia... więcej

13.02.2022 ... zamek w Siewierzu

Pierw­sza wzmian­ka o osa­dzie śred­nio­wiecz­nej po­ło­żo­nej w gra­ni­cach współ­czes­ne­go zes­po­łu miej­skie­go po­cho­dzi z da­to­wa­ne­go na rok 1105 do­ku­men­tu, w któ­rym kar­dy­nał Egi­diusz z Tus­ku­lum za­twier­dza po­siad­łoś­ci na­da­ne klasz­to­ro­wi be­ne­dyk­tyń­skie­mu w Tyń­cu. Ze wzglę­du na pew­ne roz­bież­noś­ci po­mię­dzy przy­to­czo­ną wy­żej da­tą... więcej

5.02.2022 ... zamek w Chęcinach

Najstarszym znanym nam dokumentem wzmian­ku­ją­cym osa­dę Chę­ci­ny jest przy­wi­lej Bo­le­sła­wa V Wsty­dli­we­go wy­sta­wio­ny w ro­ku 1275 na proś­bę pod­ko­mo­rze­go san­do­mier­skie­go Mi­ku­ły, do­ty­czą­cy znisz­czo­nej i wy­lud­nio­nej przez na­jazd ta­tar­ski wio­ski Ła­giew­ni­ki. W ak­cie tym nie ma ani sło­wa o zam­ku, z cze­go wnio­sek, że ten praw­do­po­dob­nie jesz­cze wte­dy... więcej

7.01.2022 ... zamek w Międzyrzeczu

Historia jednej z naj­star­szych i naj­waż­niej­szych wa­row­ni na za­chod­nich ru­bie­żach Pol­ski się­ga przy­pusz­czal­nie IX wie­ku, choć nie­wy­klu­czo­ne, że w miej­scu tym już wcze­śniej ist­nia­ła ja­kaś osa­da obron­na wznie­sio­na przez Bran­den­bur­czy­ków lub za­sie­dla­ją­ce te te­re­ny ple­mio­na sło­wiań­skie. O Me­si­ri­ci po raz pierw­szy wspo­mi­na w swej kro­ni­ce bi­skup Mer­se­bur­ga... więcej

28.11.2021 ... zamek w Ratnie Dolnym

Zapewne już w pierwszej po­ło­wie XIV wieku ist­niał w Rat­nie ry­cer­ski za­mek na wzgó­rzu, wzmian­ko­wa­ny po raz pierw­szy w ro­ku 1347, któ­re­go bu­do­wę tra­dy­cja przy­pi­su­je ślą­skim pa­nom de Mus­sin (Mosch). Ta nie­wiel­ka, być mo­że jesz­cze drew­nia­na wa­row­nia prze­szła w 1388 ro­ku na wła­sność bur­gra­biów kłodz­kich z ro­du von Pann­witz... więcej

18.11.2021 ... zamek w Radzyniu Chełmińskim

We wczes­nym śred­nio­wie­czu przy szla­ku han­dlo­wym z Gru­dzią­dza do Go­lu­bia ist­niał w oko­li­cach współ­czes­ne­go Ra­dzy­nia nie­du­ży gród drew­nia­no-ziem­ny za­miesz­ka­ły przy­pusz­czal­nie przez po­gań­skich Pru­sów z ple­mie­nia Po­me­za­nów. We­dług Rocz­ni­ków Ja­na Dłu­go­sza w ro­ku 1015 miał tę­dy prze­jeż­dżać ksią­żę pol­ski Bo­les­ław Chrob­ry, zdą­ża­ją­cy nad Osę... więcej

13.11.2021 ... fortalicja w Sobkowie

Początkowo wieś, w której stał dwór, no­si­ła na­zwę Ni­da. Zwa­no ją rów­nież Ni­dą Fry­kacz­ką i Ni­dą Ry­ter­ską, a gdy w XVI wie­ku osa­da uzy­ska­ła pra­wa miej­skie, sta­ła się Sob­ko­wem. Naj­star­sze wzmian­ki o znaj­du­ją­cej się tu­taj sie­dzi­bie szla­chec­kiej po­cho­dzą z pierw­szej po­ło­wy XVI stu­le­cia i na­wią­zu­ją do znisz­czo­ne­go przez po­żar ka­mien­ne­go do­mu pań­skie­go... więcej

3.11.2021 ... zamek w Prochowicach

W literaturze dominuje pogląd, że fun­da­to­rem zam­ku w Pro­cho­wi­cach był Iko von Par­chwitz, pa­la­tyn le­gnic­ki. Część ba­da­czy pod­da­je jed­nak w wąt­pli­wość funk­cjo­no­wa­nie tu­taj w XIII wie­ku mu­ro­wa­ne­go za­ło­że­nia obron­ne­go, upa­tru­jąc bu­dow­ni­cze­go wa­row­ni ra­czej w oso­bie Ste­pha­na von Par­chwitz - wnu­ka przy­wo­ła­ne­go Iko... więcej

23.10.2021 ... zamek w Poznaniu

W pierw­szych wie­kach na­szej pań­stwo­woś­ci mias­to Poz­nań roz­wi­ja­ło się na pra­wym brze­gu rze­ki War­ty, wo­kół wa­row­nej sie­dzi­by księ­cia cas­trum pos­na­nie­se pow­sta­łej o­ko­ło po­ło­wy X stu­le­cia w pół­noc­no-za­chod­niej częś­ci Os­tro­wa Tum­skie­go. Ten naj­star­szy, drew­nia­ny jesz­cze za­mek, był wie­lo­krot­nie ni­szczo­ny i od­bu­do­wy­wa­ny, a je­go kres nas­tą­pił... więcej

9.10.2021 ... zamek Sobień

Początki budownictwa obronnego na gó­rze So­bień nik­ną w mro­kach śre­dnio­wie­cza. W po­wszech­nym wy­obra­że­niu (któ­re­go źró­dła na­le­ży szu­kać głów­nie w star­szej li­te­ra­tu­rze) fun­da­to­rem wa­row­ni mógł być Ka­zi­mierz Wiel­ki, jed­nak ani współ­czes­ny mu Jan z Czarn­ko­wa, ani ży­ją­cy w cza­sach pierw­szych Ja­giel­lo­nów Jan Dłu­gosz nie wy­mie­nia­ją jej... więcej

3.10.2021 ... dwór w Piotrowicach Świdnickich

Sto­ją­cy na skra­ju wsi dwór o cha­rak­te­rze ob­ron­nym, zwa­ny też przez nie­któ­rych zam­kiem, ufun­do­wał w la­tach 1590-99 Ja­cob von Zed­litz z Pło­ni­ny, za­pew­ne przy u­dzia­le włos­kich ar­chi­tek­tów i bu­dow­ni­czych. Od 1606 gos­po­da­rzem lo­kal­nych włoś­ci był Abra­ham von Zed­litz, któ­ry - do cza­su uzys­ka­nia peł­no­let­noś­ci przez mło­de­go dzie­dzi­ca Chris­top­ha von Zed­litz... więcej

29.09.2021 ... zamek w Ossolinie

W miejscu bardzo lichych obec­nie re­lik­tów póź­no­re­ne­san­so­wej re­zy­den­cji już praw­do­po­dob­nie w XIV wie­ku ist­niał mu­ro­wa­ny go­tyc­ki za­mek, któ­ry wzniósł nie­zna­ny z imie­nia przed­sta­wi­ciel ry­cer­skie­go ro­du To­por­czy­ków. Być mo­że fun­da­to­rem wa­row­ni był kasz­te­lan Wi­śli­cy Jan To­pór zwa­ny Owcą, we­dług tra­dy­cji pro­to­pla­sta wiel­kie­go ro­du Os­so­liń­skich... więcej

14.09.2021 ... zamek w Sosnowcu

Najstarsza zachowana wzmianka na temat osa­dy Sie­dlecz po­cho­dzi z ro­ku 1361 i do­ty­czy trans­ak­cji prze­ka­za­nia tu­tej­sze­go fol­war­ku ry­cer­skie­go przez Abra­ha­ma z Go­szyc her­bu Gryf i je­go sy­na Mar­ka na rzecz wo­je­wo­dy san­do­mier­skie­go Ot­to­na z Pil­czy her­bu To­pór, oj­ca El­żbie­ty z Pil­czy Gra­now­skiej, przy­szłej kró­lo­wej Pol­ski... więcej

10.09.2021 ... zamki włoskie, część 3


zamek w Prato
zamek w Rimini
zamek w Riva del Garda
zamek w San Leo

26.08.2021 ... zamek w Oleśnicy

Mu­ro­wa­na sie­dzi­ba ksią­żąt o­leś­nic­kich zbu­do­wa­na zos­ta­ła praw­do­po­dob­nie w la­tach dwu­dzies­tych XIV wie­ku z ini­cja­ty­wy księ­cia Kon­ra­da I Na­mys­łow­skie­go, któ­ry po ob­ję­ciu wła­dzy w księ­stwie po­sta­no­wił za­miesz­kać w re­zy­den­cji god­nej je­go o­so­bis­tych am­bi­cji i po­zy­cji rzą­dzo­ne­go przez nie­go mło­de­go pań­stew­ka. Am­bi­cje miał zresz­tą Kon­rad wiel­kie... więcej

22.08.2021 ... opactwo benedyktynów w Tyńcu

Według tradycji opactwo benedyktyńskie w podkrakowskim Tyń­cu zo­sta­ło za­ło­żo­ne w 1044 ro­ku z fun­da­cji księ­cia Ka­zi­mie­rza Od­no­wi­cie­la, sy­na kró­la pol­skie­go Miesz­ka II i księż­nicz­ki Ry­che­zy Lo­ta­ryń­skiej. Da­tę ta­ką po­da­je Jan Dłu­gosz w swych kro­ni­kach, nie wia­do­mo jed­nak, z ja­kie­go źró­dła czer­pał on swo­ją wie­dzę, stąd też wśród hi­sto­ry­ków...więcej

30.07.2021 ... zamek królewski w Warszawie

Pierwszy gród ka­szte­lań­ski znaj­do­wał się na cy­plu le­wo­brzeż­nej skar­py wiś­la­nej, na po­łud­nio­wo-wschod­nim skra­ju mło­de­go ze­spo­łu miej­skie­go War­szo­wa, od któ­re­go od­dzie­lo­ny był u­moc­nie­nia­mi drew­nia­no-ziem­ny­mi, fo­są i wą­wo­zem rze­ki Ka­mion­ki (dziś prze­bie­ga tę­dy tra­sa W-Z). Gród ten pow­stał u schył­ku XIII stu­le­cia za pa­no­wa­nia...więcej

22.07.2021 ... zameczek na Jeziorze Góreckim

Niewielki neogotycki pałacyk na wyspie pośrodku ma­low­ni­cze­go je­zio­ra ufun­do­wał i praw­do­po­dob­nie oso­bi­ście za­pro­jek­to­wał Ty­tus Dzia­łyń­ski, wła­ści­ciel Kór­ni­ka i Ko­na­rze­wa. Ten ro­man­tycz­ny gmach miał być pre­zen­tem Ty­tu­sa dla sio­stry Klau­dy­ny Dzia­łyń­skiej her­bu Ogoń­czyk i jej mę­ża Ber­nar­da Po­toc­kie­go her­bu Pi­la­wa z oka­zji ich ślu­bu...więcej

14.07.2021 ... zamek w Wieliczce

Początki zamku i miasta związane są z poszukiwaniami so­li ka­mien­nej pro­wa­dzo­ny­mi w tym re­jo­nie Wie­licz­ki, cze­go świad­kiem po­zo­sta­je zlo­ka­li­zo­wa­ny w ob­rę­bie śred­nio­wiecz­ne­go dzie­dziń­ca szyb gór­ni­czy z po­ło­wy XIII wie­ku. We­dług tra­dy­cji fun­da­to­rem wa­row­ni był ksią­żę kra­kow­ski Hen­ryk IV Pro­bus, któ­ry wkrót­ce po od­kry­ciu w oko­li­cy...więcej

29.06.2021 ... zamek Bolczów

Początki wsi Janowice, której administracyjnie podlega ukryty w gęstym le­sie za­mek Bol­czów, się­ga­ją praw­do­po­dob­nie wie­ku XIII, choć pierw­sza wzmian­ka na jej te­mat po­cho­dzi do­pie­ro z 1334 ro­ku, a wraz z nią po­ja­wia się jej ów­cze­sny miesz­ka­niec Fran­ci­szek von Ywa­ne­witz. W po­ło­wie XIV stu­le­cia osa­da ta, jesz­cze wraz z Mie­dzian­ką i Mnisz­ko­wem...więcej

20.06.2021 ... zamek Krzyżtopór w Ujeździe

Podziwiając z bliska malowniczą ruinę zamku Krzyżtopór trudno uwie­rzyć, że gmach ten, przed po­wsta­niem Wersalu bę­dą­cy naj­więk­szą re­zy­den­cją no­wo­żyt­ną w Eu­ro­pie, peł­nią swo­jej świet­no­ści cie­szył się za­le­dwie przez je­de­na­ście lat! Sta­no­wił on dzie­ło ży­cia pod­ko­mo­rze­go san­do­mier­skie­go Krzy­szto­fa Os­so­liń­skie­go her­bu To­pór...więcej

1.06.2021 ... klasztor karmelitów w Zagórzu

Klasztor karmelitów bosych w Zagórzu ufundowany zo­stał przez wo­je­wo­dę wo­łyń­skie­go i wła­ści­cie­la tzw. pań­stwa le­skie­go, Ja­na Fran­cisz­ka Stad­ni­ckie­go her­bu Śre­nia­wa, do­mnie­ma­nie ja­ko wo­tum wdzięcz­no­ści za obro­nę Le­ska przed ar­mią szwedz­ką w cza­sach Po­to­pu. Nie zna­my wpraw­dzie ak­tu fun­da­cyj­ne­go zgro­ma­dze­nia ani je­go upo­sa­że­nia...więcej

26.05.2021 ... zamek w Gołuchowie

Po­cząt­ki ar­chi­tek­tu­ry ob­ron­nej w Go­łu­cho­wie się­ga­ją praw­do­po­dob­nie ro­ku 1560, kie­dy to re­li­gi­jny re­for­ma­tor Ra­fał IV Lesz­czyń­ski wzniósł tu­taj mu­ro­wa­ny dwór ob­ron­ny. Dwór ten pre­zen­to­wał for­mę czte­ro­kon­dyg­na­cyj­nej wie­ży, pos­ta­wio­nej na pla­nie pros­to­ką­ta o bo­kach 12,5x19 me­trów i o­pa­sa­nej na na­ro­żach oś­mio­bocz­ny­mi basz­ta­mi...więcej