amki. Perły Średniowiecza. Hermetyczni świadkowie przeszłości, romantyczne i pełne tajemnic, od dawien dawna przyciągały ludzki wzrok i rozbudzały emocje. Niezależnie od tego, czy wznosiły się na niedostępnych wzgórzach, czy też rysowały na nizinnych łąkach wśród błot lub rozlewisk rzecznych, niezmiennie oddziaływały na ludzką wyobraźnię. Jednych wprowadzały w świat irracjonalny, tak odmienny od codziennego i uporządkowanego życia zwyczajnych ludzi. Innym nasuwały wspomnienia świetności zwalonych murów i gmachów zamkowych, które były ongiś czy to potężnymi twierdzami królewskimi, czy też siedzibami znakomitych rodów rycerskich historycznej Polski.
D
ziś budowle te stanowią materialną spuściznę architektury, dowód bogactwa czasów dawnych, powód do wielkiej dumy. Nierzadko zrujnowane, opuszczone, funkcjonalnie nieprzydatne pełnią obecnie rolę niekwestionowanych wyróżników krajobrazu kulturowego, kotwic pamięci umacniających poczucie tożsamości lokalnej, regionalnej, narodowej. Niektóre z owych wspaniałych pamiątek przeszłości objęte zostały troskliwą opieką Państwa Polskiego lub jego obywateli, niektóre żywo istnieją w świadomości milionów, stają się celem wycieczek tysięcy i symbolem, bez którego trudno byłoby wyobrazić sobie historyczny obraz naszego kraju. Inne miały mniej szczęścia. Pozbawione opieki, wstydliwie ukryte wśród zieleni starych założeń parkowych i ogrodów stoją zniszczone i zapomniane, zazdrośnie strzegąc tajemnic, których niewielu z nas miało okazję poznać. Rozwiń
B
ogaty w literaturę zamkową rynek wydawniczy oraz pojawiające się w sieci jak grzyby po deszczu liczne strony internetowe i publikacje świadczą o dużym zainteresowaniu społecznym tego typu tematyką. Nie dziwi mnie to. Zamki i ich ruiny przestały już być domeną historyków architektury czy grupki niepoprawnych zapaleńców. Dzisiaj zajmują eksponowane miejsca na mapach i w przewodnikach, stając się celem pielgrzymek coraz liczniejszej rzeszy turystów odkrywających na nowo uroki pięknych polskich krajobrazów.
O
pracowując materiały dla tej strony pragnąłem wyjść naprzeciw ich oczekiwaniom. Nie chcę jednak powielać rozwiązań już istniejących — zrywając z powszechnym schematem traktującym temat w sposób encyklopedyczny i wymagającym od czytelnika przygotowania z danej dziedziny chcę połączyć dbałość o zachowanie prawdy historycznej z niezmiernie ważną dla zrozumienia ze strony szerokiej grupy odbiorców funkcjonalnością, by publikowana tutaj treść pozwoliła spełnić oczekiwania czytelnika w różnym wieku, niezależnie od jego wiedzy i wykształcenia. Tworząc ten serwis poniekąd czuję się odpowiedzialny za kształtowanie postaw i rozwój świadomości historycznej.
Z
apewniam, że nie znajdziesz tu, drogi użytkowniku, bezmyślnie skopiowanych książek. Z literatury oczywiście korzystałem, bez niej ta strona nigdy by nie powstała, zawarte w wielu publikacjach treści starałem się jednak wzbogacić nabytą doświadczeniem informacją. Obok faktów historycznych, krótkich biografii i podstaw z zakresu szeroko pojętej architektury zdecydowałem się również z lepszym lub nieco gorszym skutkiem przedstawić sytuację obecną zamków, stan prawny, możliwości ich zwiedzania, ciekawostki, legendy i dodatkowe atrakcje lub ich brak, a także skrótowy opis dotarcia na miejsce. Każdy z ujętych na tej stronie zamków odwiedziłem osobiście przynajmniej jeden raz, co powinno gwarantować zadowalający poziom wiarygodności, choć oczywiście nikt nie jest nieomylny. Gdy trafisz na błąd lub przekłamanie, proszę o ludzką wyrozumiałość — ja również mam prawo się pomylić.
N
a koniec chciałbym wyraźnie zaznaczyć, że wszystkie opisy zamieszczone na stronie zamkipolskie.pl przedstawione zostały w sposób subiektywny i w żadnym wypadku nie mają charakteru naukowego. Nie jestem historykiem, w szkole z historii miałem zaledwie tróję i nie zamierzam udawać autorytetu. Celem tej publikacji jest zainteresowanie Was tematyką, zachęcenie do zamkowej turystyki oraz — nie ma co tego ukrywać — zaspokojenie własnego ego. Tymczasem serdecznie zapraszam do lektury. Konstruktywną krytykę postaram się znieść po męsku. Zwiń
26.05.2022 ... klasztor klarysek w Starym Sączu
W drugiej połowie XIII wieku centrum administracyjne i gospodarcze Sądecczyzny stanowi nie (tak jak obecnie) Nowy, lecz Stary Sącz, miasto założone w 1257 roku przez księżną krakowską i sandomierską Kingę z królewskiej dynastii Arpadów, która osadę tę otrzymała wraz z całą kasztelanią sądecką od swego męża Bolesława V Wstydliwego... więcej
14.05.2022 ... zamek w Oporowie
Najstarsza uchwytna źródłowo wzmianka o Oporowie pochodzi z roku 1363. Wymienia ona Bogusława z Oporowa herbu Sulima, kanonika gnieźnieńskiego i archidiakona, właściciela drewnianego dworu wzniesionego przypuszczalnie w pierwszej połowie XIV wieku przez jego ojca Stefana z Oporowa. Po śmierci Bogusława dobra oporowskie otrzymuje... więcej
Renesansowy pałac w Książu stanowił prywatną inicjatywę biskupa krakowskiego i dziedzica miasta Piotra Myszkowskiego herbu Jastrzębiec, przyjaciela Jana Kochanowskiego, któremu słynny poeta zadedykował Psalmy Dawidowe. Budowę rezydencji prowadzono w latach 1582-1595 według planów i pod nadzorem królewskiego architekta Santi Gucciego... więcej
24.03.2022 ... pałac Sarny w Ścinawce Górnej
W okresie średniowiecznym w części wsi zwanej Ober-Steine funkcjonowało niewielkie założenie obronne. Prawdopodobnie była to wzniesiona przez zamożne rycerstwo wieża mieszkalna, jednak ze względu na brak czytelnych pozostałości tej budowli i deficyt przekazów źródłowych dziś wiadomo o niej bardzo niewiele. Niewykluczone, że relikty tej gotyckiej... więcej
13.03.2022 ... zamek Ogrodzieniec
Nie zachowały się do czasów nam współczesnych żadne źródłowe przekazy, na podstawie których moglibyśmy określić dokładny czas i okoliczności, w jakich ukształtował się w Podzamczu pierwszy zespół obronny. Przypuszczalnie już za panowania księcia Bolesława Krzywoustego stało w tym miejscu drewniano-ziemne założenie zwane Wilczą Szczęką... więcej
17.02.2022 ... zamek w Rybnicy
W średniowiecznych kronikach niemieckich rybnicki zamek tytułowany był mianem Laudis Palatium lub Lausepelz, tłumaczonym od łużyckiego Lausche Polske, co oznaczać miało Łysą Górę. Niewiele jednak wiadomo na temat genezy jego powstania i dziejów funkcjonowania w okresie średniowiecznym. Wśród badaczy przeważa opinia... więcej
13.02.2022 ... zamek w Siewierzu
Pierwsza wzmianka o osadzie średniowiecznej położonej w granicach współczesnego zespołu miejskiego pochodzi z datowanego na rok 1105 dokumentu, w którym kardynał Egidiusz z Tuskulum zatwierdza posiadłości nadane klasztorowi benedyktyńskiemu w Tyńcu. Ze względu na pewne rozbieżności pomiędzy przytoczoną wyżej datą... więcej
5.02.2022 ... zamek w Chęcinach
Najstarszym znanym nam dokumentem wzmiankującym osadę Chęciny jest przywilej Bolesława V Wstydliwego wystawiony w roku 1275 na prośbę podkomorzego sandomierskiego Mikuły, dotyczący zniszczonej i wyludnionej przez najazd tatarski wioski Łagiewniki. W akcie tym nie ma ani słowa o zamku, z czego wniosek, że ten prawdopodobnie jeszcze wtedy... więcej
7.01.2022 ... zamek w Międzyrzeczu
Historia jednej z najstarszych i najważniejszych warowni na zachodnich rubieżach Polski sięga przypuszczalnie IX wieku, choć niewykluczone, że w miejscu tym już wcześniej istniała jakaś osada obronna wzniesiona przez Brandenburczyków lub zasiedlające te tereny plemiona słowiańskie. O Mesirici po raz pierwszy wspomina w swej kronice biskup Merseburga... więcej
28.11.2021 ... zamek w Ratnie Dolnym
Zapewne już w pierwszej połowie XIV wieku istniał w Ratnie rycerski zamek na wzgórzu, wzmiankowany po raz pierwszy w roku 1347, którego budowę tradycja przypisuje śląskim panom de Mussin (Mosch). Ta niewielka, być może jeszcze drewniana warownia przeszła w 1388 roku na własność burgrabiów kłodzkich z rodu von Pannwitz... więcej
18.11.2021 ... zamek w Radzyniu Chełmińskim
We wczesnym średniowieczu przy szlaku handlowym z Grudziądza do Golubia istniał w okolicach współczesnego Radzynia nieduży gród drewniano-ziemny zamieszkały przypuszczalnie przez pogańskich Prusów z plemienia Pomezanów. Według Roczników Jana Długosza w roku 1015 miał tędy przejeżdżać książę polski Bolesław Chrobry, zdążający nad Osę... więcej
13.11.2021 ... fortalicja w Sobkowie
Początkowo wieś, w której stał dwór, nosiła nazwę Nida. Zwano ją również Nidą Frykaczką i Nidą Ryterską, a gdy w XVI wieku osada uzyskała prawa miejskie, stała się Sobkowem. Najstarsze wzmianki o znajdującej się tutaj siedzibie szlacheckiej pochodzą z pierwszej połowy XVI stulecia i nawiązują do zniszczonego przez pożar kamiennego domu pańskiego... więcej
3.11.2021 ... zamek w Prochowicach
W literaturze dominuje pogląd, że fundatorem zamku w Prochowicach był Iko von Parchwitz,
palatyn legnicki. Część badaczy poddaje jednak w wątpliwość funkcjonowanie tutaj w XIII wieku murowanego założenia obronnego, upatrując budowniczego warowni raczej w osobie Stephana von Parchwitz - wnuka przywołanego Iko... więcej
23.10.2021 ... zamek w Poznaniu
W pierwszych wiekach naszej państwowości miasto Poznań rozwijało się na prawym brzegu rzeki Warty, wokół warownej siedziby księcia castrum posnaniese powstałej około połowy X stulecia w północno-zachodniej części Ostrowa Tumskiego. Ten najstarszy, drewniany jeszcze zamek, był wielokrotnie niszczony i odbudowywany, a jego kres nastąpił... więcej
9.10.2021 ... zamek Sobień
Początki budownictwa obronnego na górze Sobień nikną w mrokach średniowiecza. W powszechnym wyobrażeniu (którego źródła należy szukać głównie w starszej literaturze) fundatorem warowni mógł być Kazimierz Wielki, jednak ani współczesny mu Jan z Czarnkowa, ani żyjący w czasach pierwszych Jagiellonów Jan Długosz nie wymieniają jej... więcej
3.10.2021 ... dwór w Piotrowicach Świdnickich
Stojący na skraju wsi dwór o charakterze obronnym, zwany też przez niektórych zamkiem, ufundował w latach 1590-99 Jacob von Zedlitz z Płoniny, zapewne przy udziale włoskich architektów i budowniczych. Od 1606 gospodarzem lokalnych włości był Abraham von Zedlitz, który - do czasu uzyskania pełnoletności przez młodego dziedzica Christopha von Zedlitz... więcej
29.09.2021 ... zamek w Ossolinie
W miejscu bardzo lichych obecnie reliktów późnorenesansowej rezydencji już prawdopodobnie w XIV wieku istniał murowany gotycki zamek, który wzniósł nieznany z imienia przedstawiciel rycerskiego rodu Toporczyków. Być może fundatorem warowni był kasztelan Wiślicy Jan Topór zwany Owcą, według tradycji protoplasta wielkiego rodu Ossolińskich... więcej
14.09.2021 ... zamek w Sosnowcu
Najstarsza zachowana wzmianka na temat osady Siedlecz pochodzi z roku 1361 i dotyczy transakcji przekazania tutejszego folwarku rycerskiego przez Abrahama z Goszyc herbu Gryf i jego syna Marka na rzecz wojewody sandomierskiego Ottona z Pilczy herbu Topór, ojca Elżbiety z Pilczy Granowskiej, przyszłej królowej Polski... więcej
Murowana siedziba książąt oleśnickich zbudowana została prawdopodobnie w latach dwudziestych XIV wieku z inicjatywy księcia Konrada I Namysłowskiego, który po objęciu władzy w księstwie postanowił zamieszkać w rezydencji godnej jego osobistych ambicji i pozycji rządzonego przez niego młodego państewka. Ambicje miał zresztą Konrad wielkie... więcej
22.08.2021 ... opactwo benedyktynów w Tyńcu
Według tradycji opactwo benedyktyńskie w podkrakowskim Tyńcu zostało założone w 1044 roku z fundacji księcia Kazimierza Odnowiciela, syna króla polskiego Mieszka II i księżniczki Rychezy Lotaryńskiej. Datę taką podaje Jan Długosz w swych kronikach, nie wiadomo jednak, z jakiego źródła czerpał on swoją wiedzę, stąd też wśród historyków...więcej
30.07.2021 ... zamek królewski w Warszawie
Pierwszy gród kasztelański znajdował się na cyplu lewobrzeżnej skarpy wiślanej, na południowo-wschodnim skraju młodego zespołu miejskiego Warszowa, od którego oddzielony był umocnieniami drewniano-ziemnymi, fosą i wąwozem rzeki Kamionki (dziś przebiega tędy trasa W-Z). Gród ten powstał u schyłku XIII stulecia za panowania...więcej
22.07.2021 ... zameczek na Jeziorze Góreckim
Niewielki neogotycki pałacyk na wyspie pośrodku malowniczego jeziora ufundował i prawdopodobnie osobiście zaprojektował Tytus Działyński, właściciel Kórnika i Konarzewa. Ten romantyczny gmach miał być prezentem Tytusa dla siostry Klaudyny Działyńskiej herbu Ogończyk i jej męża Bernarda Potockiego herbu Pilawa z okazji ich ślubu...więcej
14.07.2021 ... zamek w Wieliczce
Początki zamku i miasta związane są z poszukiwaniami soli kamiennej prowadzonymi w tym rejonie Wieliczki, czego świadkiem pozostaje zlokalizowany w obrębie średniowiecznego dziedzińca szyb górniczy z połowy XIII wieku. Według tradycji fundatorem warowni był książę krakowski Henryk IV Probus, który wkrótce po odkryciu w okolicy...więcej
29.06.2021 ... zamek Bolczów
Początki wsi Janowice, której administracyjnie podlega ukryty w gęstym lesie zamek Bolczów, sięgają prawdopodobnie wieku XIII, choć pierwsza wzmianka na jej temat pochodzi dopiero z 1334 roku, a wraz z nią pojawia się jej ówczesny mieszkaniec Franciszek von Ywanewitz. W połowie XIV stulecia osada ta, jeszcze wraz z Miedzianką i Mniszkowem...więcej
20.06.2021 ... zamek Krzyżtopór w Ujeździe
Podziwiając z bliska malowniczą ruinę zamku Krzyżtopór trudno uwierzyć, że gmach ten, przed powstaniem Wersalu będący największą rezydencją nowożytną w Europie, pełnią swojej świetności cieszył się zaledwie przez jedenaście lat! Stanowił on dzieło życia podkomorzego sandomierskiego Krzysztofa Ossolińskiego herbu Topór...więcej
1.06.2021 ... klasztor karmelitów w Zagórzu
Klasztor karmelitów bosych w Zagórzu ufundowany został przez wojewodę wołyńskiego i właściciela tzw. państwa leskiego, Jana Franciszka Stadnickiego herbu Śreniawa, domniemanie jako wotum wdzięczności za obronę Leska przed armią szwedzką w czasach Potopu. Nie znamy wprawdzie aktu fundacyjnego zgromadzenia ani jego uposażenia...więcej
26.05.2021 ... zamek w Gołuchowie
Początki architektury obronnej w Gołuchowie sięgają prawdopodobnie roku 1560, kiedy to religijny reformator Rafał IV Leszczyński wzniósł tutaj murowany dwór obronny. Dwór ten prezentował formę czterokondygnacyjnej wieży, postawionej na planie prostokąta o bokach 12,5x19 metrów i opasanej na narożach ośmiobocznymi basztami...więcej
Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie, publikowanie i rozpowszechnianie jako swoje własne materiałów autorskich zamieszczonych na tej stronie bez wcześniejszej zgody zabronione.
Podstawa: Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994r.
W 2022 roku liczba odsłon - 266 730, całkowita liczba odwiedzin na stronie - 14 122 503(Statystyki strony)