BARANÓW SANDOMIERSKI

BARCIANY

BARDO ŚLĄSKIE

BĄKOWA GÓRA

BESIEKIERY

BĘDZIN

BIERUTÓW

BIESTRZYKÓW

BOBOLICE

BOBROWNIKI

BODZENTYN

BOLESTRASZYCE

BOLKÓW

BORYSŁAWICE ZAMKOWE

BROCHÓW

BRODNICA

BRZEG

BUKOWIEC

BYDLIN

BYSTRZYCA KŁODZKA

CHĘCINY

CHOJNICA

CHOJNIK

CIECHANÓW

CIESZÓW

CIESZYN

CZARNY BÓR

CZERNA

CZERNINA

CZERSK

CZĘSTOCHOWA

CZOCHA

CZORSZTYN

ĆMIELÓW

DĄBROWA

DĄBRÓWNO

DRZEWICA

DZIAŁDOWO

DZIERZGOŃ

FREDROPOL (KORMANICE)

GDAŃSK

GIŻYCKO

GLIWICE

GŁOGÓW

GNIEW

GNIEWOSZÓW Z.SZCZERBA

GOLUB-DOBRZYŃ

GOŁAŃCZ

GOLCZEWO

GOŁUCHÓW

GOŚCISZÓW

GÓRA

GRODZIEC

GRÓDEK

GRUDZIĄDZ

GRZĘDY

GRZMIĄCA z.ROGOWIEC

HOMOLE

IŁŻA

INOWŁÓDZ

JANOWICE WIELKIE z.BOLCZÓW

JANOWIEC

JAWOR

JEZIORO GÓRECKIE

KAMIENIEC ZĄBKOWICKI

KAMIENNA GÓRA

KARPNIKI

KAZIMIERZ DOLNY

KĘTRZYN

KĘTRZYN - KOŚCIÓŁ

KIELCE

KLICZKÓW

KŁODZKO

KOŁO

KONARY

KONIN-GOSŁAWICE

KORZKIEW

KOWALEWO POMORSKIE

KOŹMIN WLKP.

KÓRNIK

KRAKÓW

KRAPKOWICE

KRAPKOWICE - OTMĘT

KRASICZYN

KRĘPCEWO

KRUSZWICA

KRZYŻNA GÓRA

KRZYŻTOPÓR

KSIĄŻ WIELKI

KUROZWĘKI

KWIDZYN

LEGNICA

LIDZBARK WARMIŃSKI

LIPA

LUBIN

LUTOMIERSK

ŁAGÓW

ŁĘCZYCA

ŁOWICZ

MAJKOWICE

MALBORK

MAŁA NIESZAWKA

MIĘDZYLESIE

MIĘDZYRZECZ

MIRÓW

MOKRSKO

MOSZNA

MSTÓW

MUSZYNA

MYŚLENICE

NAMYSŁÓW

NIDZICA

NIEDZICA

NIEMCZA

NIEMODLIN

NIEPOŁOMICE

NOWA RUDA

NOWY SĄCZ

NOWY WIŚNICZ

ODRZYKOŃ

OGRODZIENIEC (PODZAMCZE)

OJCÓW

OLEŚNICA

OLSZTYN (JURA)

OLSZTYN (WARMIA)

OLSZTYNEK

OŁAWA

OŁDRZYCHOWICE KŁODZKIE

OPOCZNO

OPOLE GÓRKA

OPOLE OSTRÓWEK

OPORÓW

OSSOLIN

OSTRĘŻNIK

OSTRÓDA

OSTRÓW LEDNICKI

OTMUCHÓW

PABIANICE

PANKÓW

PASTUCHÓW

PIESKOWA SKAŁA

PIOTRKÓW TRYBUNALSKI

PIOTRKÓW-BYKI

PIOTROWICE ŚWIDNICKIE

PŁAKOWICE

PŁOCK

PŁONINA

PŁOTY

PODZAMCZE z.OGRODZIENIEC

PODZAMCZE PIEKOSZOWSKIE

POKRZYWNO

POŁCZYN-ZDRÓJ

POZNAŃ

PRABUTY

PROCHOWICE

PROSZÓWKA z.GRYF

PRZEMYŚL

PRZEWODZISZOWICE

PSZCZYNA

PTKANÓW

PYZDRY

RABSZTYN

RACIĄŻEK

RADŁÓWKA

RADOM

RADZIKI DUŻE

RADZYŃ CHEŁMIŃSKI

RAJSKO

RAKOWICE WIELKIE

RATNO DOLNE

RAWA MAZOWIECKA

RESKO

ROGÓW OPOLSKI

ROŻNÓW ZAMEK DOLNY

ROŻNÓW ZAMEK GÓRNY

RYBNICA

RYBNICA LEŚNA

RYCZÓW

RYDZYNA

RYTWIANY

RZĄSINY

SANDOMIERZ

SANOK

SIEDLĘCIN

SIEDLISKO

SIERADZ

SIERAKÓW

SIEWIERZ

SMOLEŃ

SOBKÓW

SOBOTA

SOCHACZEW

SOSNOWIEC

SREBRNA GÓRA

STARA KAMIENICA

STARE DRAWSKO

STARY SĄCZ

STRZELCE OPOLSKIE

SULEJÓW

SZAMOTUŁY

SZCZECIN

SZTUM

SZUBIN

SZYDŁÓW

SZYMBARK

ŚCINAWKA GÓRNA

ŚWIDWIN

ŚWIEBODZIN

ŚWIECIE n.WISŁĄ

ŚWIECIE k.LEŚNEJ

ŚWINY

TORUŃ

TORUŃ z.DYBÓW

TUCZNO

TYNIEC

UDÓRZ

UJAZD k.TOMASZOWA

UJAZD KRZYŻTOPÓR

UNIEJÓW

URAZ

WAŁBRZYCH z.KSIĄŻ

WAŁBRZYCH z.STARY KSIĄŻ

WAŁBRZYCH z.NOWY DWÓR

WARSZAWA z.KRÓLEWSKI

WARSZAWA z.UJAZDOWSKI

WĄBRZEŹNO

WENECJA

WĘGIERKA

WĘGORZEWO

WIELICZKA

WIELKA WIEŚ

WIERZBNA

WITKÓW

WLEŃ

WOJNOWICE

WOJSŁAWICE

WROCŁAW

WROCŁAW LEŚNICA

WYSZYNA

ZAGÓRZ

ZAGÓRZE ŚLĄSKIE

ZAŁUŻ

ZĄBKOWICE ŚLĄSKIE

ZBĄSZYŃ

ZŁOTORIA k.TORUNIA

ŹRÓDŁA

ŻAGAŃ

ŻARY

ŻELAZNO

ŻMIGRÓD

ZAMEK W DRZEWICY, WIDOK OD POŁUDNIOWEGO ZACHODU

DZIEJE ZAMKU

P

oczątki pó­źno­go­tyc­kiej sie­dzi­by wa­row­nej w Drze­wi­cy zwią­za­ne są z oso­bą ar­cy­bis­ku­pa gnie­źnień­skie­go Ma­cie­ja Drze­wic­kie­go, któ­ry w dru­giej de­ka­dzie XVI wie­ku ka­zał wznieść tu­taj mu­ro­wa­ny za­mek. In­wes­ty­cja bi­sku­pa, peł­nią­ce­go też fun­kcję se­kre­ta­rza Ja­na Ol­brach­ta, kan­cle­rza wiel­kie­go ko­ron­ne­go, czy wresz­cie pry­ma­sa, mia­ła swym roz­ma­chem przy­ćmić po­ło­żo­ne w po­bli­żu kró­lew­skie zam­ki w Opocz­nie i Ino­wło­dzu. Gmach bu­do­wa­ny był w la­tach 1527-1535 i przez na­stęp­ne dwie­ście lat na­le­żał do ro­dzi­ny fun­da­to­ra. W XVIII wie­ku mia­sto Drze­wi­ca wraz z zam­kiem znaj­do­wa­ło się w rę­kach Soł­ty­ków, a póź­niej Sza­niaw­skich. Pod ko­niec te­go stu­le­cia o­bron­na re­zy­den­cja zo­sta­ła za­a­dap­to­wa­na na po­trze­by klasz­to­ru ber­nar­dy­nek. Jej u­pa­dek na­stą­pił po po­ża­rze w ro­ku 1814, kie­dy zo­sta­ła o­pusz­czo­na i do dziś po­zo­sta­je w ru­inie.

WIDOK ZAMKU NA AKWARELI ZYGMUNTA VOGLA (1792) I TEODORA CHRZĄŃSKIEGO (1844-55)

ARCHITEKTURA

Z

amek wznie­sio­no na pla­nie pro­sto­ką­ta o wy­mia­rach około 37x43 me­try, wy­ko­rzy­stu­jąc do te­go ce­lu miej­sco­wy pia­sko­wiec, je­dy­nie nie­któ­re e­le­men­ty kon­struk­cyj­ne o­raz szczy­ty bu­dyn­ków zo­sta­ły wy­ko­na­ne z ce­gły. Je­go przed­po­le flan­ko­wa­ły na­ro­żne, kwa­dra­to­we u pod­sta­wy wie­że u­sta­wio­ne u­koś­nie do skrzy­deł bu­dyn­ku. Na­chy­le­nie pod ką­tem 45 sto­pni do kur­ty­ny mu­ru ob­wo­do­we­go po­gar­sza­ło ich fun­kcje o­bron­ne, dla­te­go pra­wdo­po­dob­nie wyż­sze kon­dyg­na­cje wież pół­noc­nych są już pię­cio­bocz­ne. Otwór bra­mny i fur­ta znaj­do­wa­ły się w - nie­co więk­szej od po­zo­stał­ych - wie­ży pół­noc­no wschod­niej o sze­ro­koś­ci 8 i wy­so­koś­ci oko­ło 20 me­trów, któ­rą wzmo­cnio­no dwie­ma na­roż­ny­mi skar­pa­mi. Opusz­cza­na bro­na za­my­ka­ła do­stęp z prze­rzu­co­ne­go nad fo­są zwo­dzo­ne­go mo­stu.

ILUSTRACJE Z WIDOKIEM ZAMKU, WŁADYSŁAW SZERNER TYGODNIK ILUSTROWANY 1868

R

epre­zen­ta­cyj­ny bu­dy­nek miesz­kal­ny zaj­mo­wał ca­łą za­chod­nią ścia­nę zam­knię­te­go ob­wo­du. Był to pod­piw­ni­czo­ny, dwu­pięt­ro­wy jed­no­trak­to­wy pa­łac, miesz­czą­cy na ka­żdej kon­dyg­na­cji po czte­ry iz­by. Na­kry­ty był on dwo­ma ró­wno­le­gły­mi da­cha­mi dwu­spa­do­wy­mi, a do je­go fa­sa­dy wscho­dniej przy­le­ga­ły sy­me­trycz­nie dwa wie­żo­we ry­za­li­ty. Na wprost pa­ła­cu znaj­do­wa­ła się trzy­kon­dyg­na­cyj­na, nie­co wy­su­nię­ta po­za ob­rys mu­rów bu­do­wla, w któ­rej przy­pusz­czal­nie mie­ści­ły się po­ko­je dla słu­żby i ma­ga­zy­ny, a na po­cząt­ku XIX wie­ku u­miej­sco­wio­no w niej ka­pli­cę. Po­zo­sta­łe od­cin­ki ob­wo­du two­rzył wy­so­ki mur o­bron­ny z gan­kiem stra­ży i strzel­ni­ca­mi, w któ­re wy­po­sa­żo­no rów­nież na­roż­ne wie­że. Ca­łość o­ta­cza­ła fo­sa, za­si­la­na wo­da­mi rze­ki Drze­wicz­ki. Za­mek w Drze­wi­cy jest przy­kła­dem bu­do­wli ty­po­wej dla okre­su przej­ścio­we­go, w któ­rej na prze­mian ście­ra­ją się go­tyk i re­ne­sans. Su­ro­wa bry­ła, gru­be mu­ry, po­tęż­ne i strze­lis­te wie­że - to ele­men­ty go­tyc­kie, na­to­miast dom miesz­kal­ny z gan­ka­mi, oz­dob­ne ry­za­li­ty i szczy­ty pre­zen­tu­ją wkra­cza­ją­cy po­wo­li styl re­ne­san­so­wy.

PLAN ZAMKU XVI-WIECZNEGO: 1. 1. DZIEDZINIEC, 2.BRAMA WJAZDOWA, 3. PAŁAC, 4. WIEŻA NAROŻNA, 5. BUDYNEK GOSPODARCZY, 6. RYZALIT

REKONSTRUKCJA ZAMKU WG B. GUERQUINA I J. SALMA

STAN OBECNY

D

ziś da­wny za­mek Drze­wic­kich to ma­low­ni­cza wpra­wdzie, ale już nie­ste­ty ty­lko ru­ina. Ba­rdzo do­brze za­cho­wa­ły się je­go mu­ry o­bron­ne i ścia­ny za­bu­do­wy we­wnętrz­nej, a ty­lko nie­zna­cznie u­szko­dzo­ne są re­ne­san­so­we, ce­gla­ne szczy­ty bu­do­wli. Wa­ro­wnia od wie­lu lat zna­jdu­je się w rę­kach pry­wat­nych, lecz nie jest w ża­den spo­sób wy­ko­rzys­ty­wa­na; wła­ści­ciel nie udo­stęp­nia jej ró­wnież dla zwie­dza­ją­cych.

ZAMEK W DRZEWICY, STAN OBECNY

JESZCZE NA POCZĄTKU TEGO STULECIA ZAMEK BYŁ OTWARTY DLA ZWIEDZAJĄCYCH, A NA JEGO DZIEDZIŃCU WYPASAŁY SIĘ KOZY I OWCE

DOJAZD

D

rze­wi­ca to nie­wiel­ka mie­jsco­wość po­ło­żo­na mniej wię­cej w po­ło­wie dro­gi mię­dzy Pio­trko­wem Try­bu­nal­skim a Ra­do­miem, 7 ki­lo­me­trów na pół­noc od tra­sy łą­czą­cej oba te mia­sta. Do­cie­ra tu­taj ko­lej. Oso­by po­dró­żu­ją­ce sa­mo­cho­dem mo­gą zo­sta­wić auto na du­żym par­kin­gu w sa­mym cen­trum mia­stecz­ka, od­da­lo­nym od ruin o oko­ło 400 me­trów. (ma­pa zam­ków wo­je­wódz­twa)

W pobliżu:
Opoczno - zamek królewski z XIV w., przebudowany, 18 km
Inowłódz - ruina zamku królewskiego z XIV w., 25 km
Modliszewice - ruiny dworu obronnego z XVII w., 33 km

tekst: 2002
fotografie: 2002, 2008
© Jacek Bednarek